Voorzitter, de ChristenUnie-SGP maakt de volgende kanttekeningen bij de begroting die we vanavond bespreken.

We constateren dat de coalitie de inwoner volgend jaar ongeveer 7% hogere gemeentelijke lasten wil  laten betalen. Dat komt voor een groot deel door de forse stijging van de afvalstoffenheffing met ca 20%. Het argument is de extra afvalstoffenbelasting en de stijging van het restafval.

Dat laatste wordt veroorzaakt door gebrek aan goed beleid van dit en het vorige college: tot twee maal toe konden deze colleges geen deugdelijke uitvoeringsplan door de raad loodsen.

Wethouder Hagen wil nu eerst een uitgebreide consultatie van de fracties. Wat ons betreft kan dat heel snel; in september hebben de fracties uitvoerig hun opvattingen aangegeven. Wij gaan ervan uit dat een gewijzigd, en dit keer wel deugdelijk, voorstel in het eerste kwartaal 2020 voorgelegd kan worden.

Maar om tempo te maken, dienen wij vanavond alvast twee moties in. Ten eerst (samen met Lijst 8 Kernen) een motie met het verzoek na te gaan of de doorbelaste kosten van de afvalverwerkers niet omlaag kunnen. Ten tweede, samen met PvdA/GL en Lijst 8 Kernen, een motie om een Afvalbarometer in te voeren.  De inwoner heeft nu geen informatie over hoeveelheden en kosten. Deze barometer moet dan aangeven hoeveel afval maximaal ingeleverd mag worden om de heffing gelijk te houden of zelfs met bijvoorbeeld 5 of 10% te verlagen. Tegelijk moet die barometer maandelijks aangeven waar we staan, zodat de inwoner ziet of we de goede of verkeerde kant op gaan. Naast de duurzaamheids motivatie, een financiële prikkel om de inwoner te motiveren beter te scheiden, minder restafval aan te leveren en daarmee in de toekomst minder heffing te betalen.

Nu we het toch over verduurzamen hebben. In de begroting lezen we

Om onze ambitie De Ronde Venen klimaatneutraal 2040 te realiseren zijn we in grote mate afhankelijk van keuzes en initiatieven van onze inwoners en bedrijven. Daarom werken we met hen samen aan duurzaamheids initiatieven en blijven we die initiatieven stimuleren

De ChristenUnie-SGP is van mening dat de inwoners daar een flinke steun in de rug bij kunnen gebruiken om door het doolhof van oplossingen, aanbieders, subsidies en financiering heen te komen. Veel mensen doen nu niets omdat ze niet weten waar en hoe te beginnen. In diverse gemeenten worden nu initiatieven gestart om inwoners de ontzorgen. Voor dit doel dienen we samen met PvdA/GL een motie in.

Het college heeft recent besloten om af te zien van het fietspad op de oude spoorbaan. Daarmee valt een bedrag van ruime 2,5 ton vrij uit het "Fietsplan 2019" waartoe we vorig jaar per amendement hebben besloten. Wat ons betreft blijf dit budget beschikbaar voor verbetering van fietsroutes in onze gemeente en dus dienen we hiervoor (samen met PvdA/GL en Lijst 8 Kernen) een motie in.

Het college gaat uit van ca 25-30% externe inhuur. Tijdens de commissiebehandeling gaf de wethouder aan, dat dit een soort landelijk gemiddelde is. Wij hebben dat nagekeken, maar voor een gemeente van onze omvang ligt het gemiddelde onder de 20%. We dienen dus (samen met Lijst 8 Kernen) een motie in om de inhuur onder de 20% te houden. Daarmee voorkomen we verloop van kennis en expertise en vergroten we de kwaliteit van de eigen organisatie.

Dan hebben wij ons verbaasd over de optimistische raming in de begroting van de kosten voor het sociaal domein. Met name de kosten voor de jeugdhulp en de huishoudelijke hulp. Als we de informatie uit de monitor over het 1e halfjaar bekijken, dan gaan we in dit jaar niet met het begrote budget uitkomen. En daarmee mist een lager budget hiervoor in 2020, zoals de begroting aangeeft, elke grond. We komen dus met een amendement om € 430.000 extra voor het sociaal domein te begroten.

Wat de jeugdhulp betreft: we zijn teleurgesteld dat dit college, inmiddels meer dan anderhalf jaar onderweg, nog steeds geen jeugdbeleidsplan heeft kunnen presenteren. Daarmee is voor de raad en de inwoners onduidelijk hoe dit college de stijging van de jeugdhulp wil tegengaan. Hoe haar gewenst preventief beleid er precies uit ziet. Laat staan dat we daar in 2020 al de vruchten van zouden plukken.

Wat ons betreft moet "investeren in gezinnen" daarbij een belangrijke peiler zijn. En dan niet als de gezinnen al uit elkaar liggen (waar deze gemeente wel heel wat energie in steekt), maar vooral voordat er problemen ontstaan. Als het jeugdbeleidsplan daar geen goede invulling aan geeft, zal de ChristenUnie-SGP daar geen steun aan geven.

In de begroting geeft het college aan "We evalueren het huidige gezondheidsbeleid en leveren een nieuw beleidsplan op. Hierin is aandacht voor gezondheidsbevordering, preventie en vroegsignalering van problemen" en " Er moet aandacht zijn voor de schadelijke gevolgen

van roken, overgewicht en drugsgebruik".

Hoewel wij dat laatste zeker toejuichen, verbaast het ons dat de begroting nergens spreekt over alcohol. Alleen in de passage over de GGD komt dat woord voor met de tekst " In onze gemeente is relatief veel overgewicht en wordt relatief veel alcohol gedronken, mede door jongeren". De GGD signaleert dus een serieus probleem, wat we bevestigd zien in de GGD-atlas. Vreemd genoeg wordt dat door het college in een recente informatienota weg gewimpeld.

Op onze technische vragen rondom het gezondheidsbeleid, blijkt dit nogal versnipperd te zijn. En de focus met betrekking tot gebruik van drank en drugs vooral op jongeren 13+ te liggen. Ouders zijn sowieso buitenbeeld, hoewel zij de belangrijkste beïnvloeders van hun kinderen zijn. Bij de discussie over de coffeeshop begin dit jaar, was er geen meerderheid te vinden om die meer aan banden te leggen, maar wel om het preventiebeleid, met name voorlichting, op te schroeven. Daarom komen we met een motie voor een meer integraal en transparant gezondheidsbeleid en meer aandacht voor ouders bij de voorlichting.

Uit de begroting blijkt dat de gemeente er vooralsnog gezond voor staat. Met een algemene reserve van ca 20 miljoen  en een begrotingsresultaat voor de komende twee jaar  van bijna 2 miljoen is er op de korte termijn geen vuiltje aan de lucht. Daarvan is 1 miljoen veroorzaakt door de recent gemelde hogere bijdrage van het rijk, maar we weten inmiddels dat dit een instabiele jojo is. En aangenomen moties en amendementen vanavond zullen ook invloed hebben.

Overigens dat miljoen is in 2023 door tekorten in de jaren 2022 en 2023 al weer verdampt. Daarnaast zijn de stijgende kosten in het sociaal domein een reële bedreiging van de beoogde begrotings-overschotten.

Maar vooral de jaren na 2023 verdienen extra aandacht. Geen substantiële inkomsten meer uit grondexploitaties, maar wel structureel stijgende lasten door de investeringen die we tot dan toe van plan zijn te doen. Met name in wegen en bruggen. We zien in de begroting dat na 2023 het investeringsplafond is bereikt, terwijl we nog wel ambities hebben zoals het gemeentehuis en het laatste deel van de Baambrugse Zuwe. Een ontwikkeling waar de ChristenUnie-SGP in 2015 al voor heeft gewaarschuwd en waar onder andere dat investeringsplafond uit is voortgekomen.

2023 is nog even weg, maar regeren is vooruitzien. Wij zijn wel benieuwd welke creatieve oplossingen het college, en andere fracties, mogelijk hebben om ook na 2023 de financiën in balans te houden.

Alle moties en amendementen kunnen teruggelezen worden via https://derondevenen.raadsinformatie.nl/vergadering/656203/Begrotingsraad%2031-10-2019

Naschrift

Tijdens het debat bleek al snel dat onze moties over afval het niet zouden halen, de coalitie gaf aan geen enkele motie of amendement over dat onderwerp te zullen steunen. Omdat de wethouder aangaf in januari met een nieuw voorstel te komen en de suggesties in onze moties daarbij mee te zullen nemen, hebben wij (in overleg met PvdA/GroenLinks en Lijst 8 Kernen) besloten de moties voor dit moment in te trekken.

Ons amendement over de Jeugdhulp en Huishoudelijke Hulp heeft het niet gehaald, de wethouder gaf aan alles nog eens goed bekeken te hebben en het college is van mening dat de begroting voor het totale sociaal domein toereikend zou moeten zijn.

Ook onze motie over het gezondheidsbeleid en de limitering externe inhuur redde het helaas niet. Maar het signaal is afgegeven en te zijner tijd (behandeling gezondheidsnota resp. jaarrekening2020) zullen we hier extra scherp op letten.

Onze motie over het behoud van het Fietsbudget leidde tot een nogal technische discussie, waarna we die hebben aangepast. Deze motie is vervolgens wel aangenomen. Datzelfde geldt ook voor onze motie "Ontzorgen vergroot verduurzaming"

Daarnaast hebben we steun gegeven aan de motie "Bereikbaarheid nieuwe MBO-campus Utrecht" (mede-indiener) en het amendement "Onderhoud kunstwerken (kunst en cultuur)".