De ChristenUnie-SGP heeft sinds de vorming van de nieuwe gemeente De Ronde Venen deel genomen aan het lokaal bestuur als coalitiepartner. En met succes. Ik zal twee voorbeelden geven; onze voormalige wethouder Schouten werd destijds verguisd over zijn vermeende gebrek aan inzet om de ODRU op orde te krijgen. Inmiddels is de ODRU op orde mede door de vasthoudende inzet van voormalig wethouder Schouten. Vorig jaar werd hem daar in de commissie alsnog het compliment voor gemaakt. Wethouder Dijkstra heeft, werkend op het fundament dat door wethouder Spil werd gelegd, het afgelopen jaar de transitie van de jeugdhulp geleid. Het feit dat er het afgelopen jaar geen enkel bezwaar in dit beleidsdomein is ingediend, zien wij als een compliment voor een goed bestuurlijke aanpak.

En dat is exemplarisch voor de bestuursstijl van de ChristenUnie-SGP. Niet opportunistisch, niet populistisch, niet gericht op hypes en persaandacht, maar serieus en hard werken aan degelijk bestuur met goede resultaten. Aan die inzet op college-niveau, is vorige maand abrupt een einde gekomen. We zullen die bestuursstijl vanuit de fractie blijven voortzetten.
Wat gaat dit college doen?
Maakt dit college nu scherpere keuzes dan voorgaande colleges? Is de richting naar de begroting duidelijk aangegeven? Wij denken niet. Allereerst doet dit college geen enkele uitspraak over de takendiscussie, anders dan aangeven dat de realisatie naar achteren wordt geschoven. Het waren CDA en VVD die vorig jaar zoveel haast hadden met dit dossier, maar we merken er nu niets meer van.

Verder komen we vooral veel mooie voornemens tegen, zonder concrete invulling of concrete voorstellen richting de begroting. Met uitzondering van het zo snel mogelijk investeren in asfalt, maakt niet uit waar, als het maar gebeurd. Dat financiert men formeel door de inzet van de algemene reserve, maar die reserve wordt wel mede gevoegd door de extra korting op het sociaal domein die dit college door wil voeren.

Daarom hebben wij boven deze algemene beschouwingen als titel gezet “geen zorggeld naar asfalt”. Want indirect doet dit college dat wel.  

Dat is overigens niet de enige schimmige actie van deze coalitie. Want hoewel we vorig jaar als raad hebben besloten de extra rijksbijdragen uit de september en december circulaire direct aan de algemene reserve toe te voegen, gaat dit college dat ineens in de exploitatie opvoeren. Via een U-bocht, door het besluit over deze kadernota, wordt dus met terugwerkende kracht alsnog die extra rijksbijdrage weer uit de algemene reserve gehaald. In de jaren 2017 t/m 2020 is dat € 650.000 oplopend naar meer dan €1.000.000 die “onzichtbaar” uit de reserve gehaald wordt (naast de € 740.000 uit het sociaal domein).   

Deze coalitie heeft aangegeven open te staan voor suggesties vanuit de oppositie. De ChristenUnie-SGP pakt die handschoen op en geeft in deze algemene beschouwingen een aantal concrete voorstellen.
 
Werk
De kadernota stelt als visie op arbeid:  “arbeid creëert immers mogelijkheden om talenten te ontplooien”. Naar het oordeel van de ChristenUnie-SGP is dit wel een erg individualistische opvatting en past in een liberaal mensbeeld waar wij niet bij aansluiten. Arbeid biedt mensen vooral ook de mogelijkheid om meer mee te doen in de samenleving, om hun verantwoording naar hun omgeving (gezin) te nemen en om in relaties en verbindingen met andere mensen te leven.

Verder stelt het college dat men de arbeidsmarkt wil gaan aanjagen? Gaat dit college ondernemingen uit de grond stampen. Gaat het college Goldhorn-banen creëren? De kadernota komt niet verder dan wat beschouwingen over centrumgebieden en toerisme, maar nergens wordt het concreet. En budget is er ook al niet voor al die vergezichten.

De ChristenUnie-SGP heeft de afgelopen maanden bij herhaling aandacht gevraagd voor extra inspanningen om langdurig werklozen aan werk te helpen. Juist omdat langdurige werkloosheid isolement met zich mee brengt en mensen in een negatieve spiraal brengt. Dat kan ook leiden tot zorgkosten. Ondanks alle mooie plannen en maatregelen, constateren we dat de aantal mensen in een uitkeringssituatie in de afgelopen twee jaar alleen maar is gestegen met mee dan 30% . De instroom neemt toe, maar de uitstroom houdt daarmee geen gelijke tred. Sterker nog; de laatste maanden zien we bij de uitstroom een dalende trend . We zijn bijzonder geschrokken van het grote aantal langdurig werklozen onder de 50+ ers (meer dan driekwart van hen is langer dan 2 jaar werkloos, het aantal mensen met een IOAW-uitkering is in twee jaar meer dan verdubbeld). Daarom moet er naar het oordeel van de ChristenUnie-SGP allereerst een goed analyse gemaakt worden waarom het beleid van deze wethouder economie nog steeds geen succes is. Vervolgens moet er een deltaplan aanpak werkloosheid komen waarin een veel breder scala aan middelen wordt toegepast met extra middelen voor re-integratie. Wat ons betreft kan daar ook het innovatiebudget voor ingezet worden. Is het college bereidt die weg te gaan?

Tegelijkertijd zijn wij positief over de door het vorige college ingezette maatregelen met betrekking tot de aansluiting tussen onderwijs en techniek. TechNet en Techniekdagen verdienen voluit onze steun. Maar er is meer mogelijk. Jongeren (en wellicht ook werklozen) kunnen via aanvullende maatregelen als meester-gezel-arrangementen, leer-werkplaatsen, Meesterbeurs, etc…  in samenwerking met lokale ondernemingen naar technische beroepen begeleidt worden.

Wegen
Dit college doet concrete voorstellen met betrekking tot het wegenonderhoud en maakt  daarbij bijzondere keuzes ten aanzien van de aan te pakken wegen. Onthullend is de beantwoording op de door D66 en ons gestelde vragen over de prioritering. De selectie van benoemde wegen is gebaseerd op projecten met een korte doorlooptijd en spreiding over de kernen. Of dat ook de meest urgente en meest belangrijke knelpunten zijn, doet er niet toe. Prioritering volgens het Assetmanagement-principe, waar in januari zowel CDA als VVD nog positief over waren, wordt niet toegepast. Van de acht nu door het college geselecteerde wegen, staat geen enkele bij de eerste drie en staan er slechts drie in de top tien van een op Assetmanagement gebaseerde lijst die klaar lag voor behandeling. Kortom dit college kiest voor willekeur en vooral voor het oppoetsen van het eigen imago. “Kijk eens hoe goed wij (asfalt)meters maken”. Maar of met deze keuzes de inwoners echt gediend zijn, is zeer de vraag. Is het college bereid om de keuze ter discussie te stellen en alsnog een voorstel op basis van Assetmanagement aan de raad voor te leggen?
Ondanks de nadrukkelijke wens om voortgang te boeken bij het wegenonderhoud, is het daar niet van gekomen . De positie van onze grondexploitaties dwongen ons de afgelopen jaren tot grote afboekingen, waardoor de ruimte voor investeren ontbrak. En dat terwijl in de jaren daarvoor deze gemeente een grote algemene reserve had, vooral ook gevuld uit succesvolle projecten. De toenmalige colleges hebben echter nooit een deugdelijke reservering aangelegd voor grote toekomstige investeringen en die reservepositie is zo verdampt. Die les uit het verleden moeten we ons ter harte nemen. Uit de programmarekening 2015 blijkt dat we gelukkig weer een forse groei van de algemene reserve zien. De ChristenUnie-SGP wil echter dat we een deel daarvan alloceren voor het onderhoud van de infrastructuur. Dat zijn de wegen, maar je kunt bijvoorbeeld ook denken aan het toekomstige kostbare onderhoud van de zandeilanden. We doen voor de riolering eigenlijk iets vergelijkbaars. Vorig jaar hebben we al een pleidooi gehouden voor maatregelen op dit terrein en van verschillende fracties hebben we daar positieve reacties op gekregen. Daarom komen wij met een motie voor het instellen van een infrastructuurfonds.

Wonen
Gelukkig wordt er weer gebouwd. Maar desondanks zien we nog steeds lange wacht- en zoektijden en grote aantallen woningzoekenden. Meer dan we de komende jaren bouwen. Een recent onderzoek van het RIGO laat zien dat de regio Amsterdam en de regio Utrecht met gemiddeld 8 jaar wachttijd als slechts scorend naar voren komen. De cijfers voor De Ronde Venen komen daarmee overeen. Echter diverse regio’s in ons land blijven onder de vier jaar. En dat zijn niet de minsten zoals Haaglanden (2,8), Rijnmond (3,3) en Drechtsteden (3,8).

Daarnaast hebben we te maken met extra taakstellingen voor de opvang van statushouders. Maar er zijn ook ontwikkelingen die van invloed zijn op aard en aantallen woningen. We denken daarbij met name aan senioren huisvesting. De nog langere wachttijden voor doorstromers gekoppeld aan leeftijd zijn daarbij ook van belang. Dat noopt tot extra bouw in sociale huur en sociale koop, waarmee we enerzijds de wachttijden verkorten en anderzijds bestaande sociale huurwoningen vrij kunnen spelen voor statushouders. De huisvesting van die groep ziet de ChristenUnie-SGP het liefst zo gelijkmatig mogelijk verdeeld over de kernen en wijken en dat kunnen we zo bereiken.

De ChristenUnie-SGP vindt de huidige wachttijden niet aanvaardbaar en wil ook voorkomen dat we geen passende huisvesting hebben voor senioren. In de toekomstige bouwprogramma’s zal daar nog meer rekening mee gehouden moeten worden om het zelfstandig wonen mogelijk te maken. We dienen dus een motie in met betrekking tot een vernieuwd woningbouwplan.

Ten aanzien van de statushouders merken we nog op, dat het hierbij niet alleen om huisvesting gaat, maar nadrukkelijk ook om integratie. We vinden het college tot nog toe bijzonder zwijgzaam daarover. Hoe gaat het college de integratie aanpakken. Hoe wil dit college omwonenden en andere partijen die hun steentje willen bijdragen hierin betrekken. We hebben er nog weinig of niets van gehoord.

Wonen heeft ook te maken met de leefomgeving. Het groen in de woonwijken is daarbij een belangrijke factor. Helaas heeft de gemeente begin dit jaar een groot aantal bomen om veiligheidsredenen moeten kappen, maar we staan nu op het punt om tot herplant over te gaan. In het verleden heeft de ChristenUnie-SGP al eens vragen gesteld over de wijze waarop het groenbeheer inspeelt op de zorgelijke ontwikkelingen met betrekking tot de bijenstand. De herplant langs de Viergang, Oosterlandweg en de Haarlaan bieden vanwege de omvang een unieke kans om hier een grote stap te zetten via de keuze van de te herplanten bomen. We dienen dus een motie in, die daar aandacht voor vraagt.

Wonen heeft ook te maken met veiligheid en handhaving. Op dit punt blijft de kadernota vaag en komt niet verder dan algemene uitspraken over het volgen van het integraal veiligheidsplan, hopen op suggesties van inwoners en inspanningen van partners. Het mag echter niets kosten, want er is geen intensivering voorgesteld. Juist van een college met de VVD hadden wij hier meer ambitie verwacht.

In het kader van de leefomgeving hebben wij nog wel een concrete vraag aan het college. De coffeeshop is er destijds gekomen om de straathandel uit te bannen. Dus gericht op de eigen lokale gebruikers. Uit de beantwoording van onze vraag inzake de coffeeshop blijkt dat meer dan de helft van de klanten niet uit De Ronde Venen komt. De coffeeshop in onze gemeente ontvangt dus drugstoeristen van elders. Per saldo is onze gemeente een drugs-export-gemeente. Hoe kijkt het college hier tegenaan? Is het college het met ons eens dat dit een ongewenste situatie is en zo ja, wat is het college voornemens daaraan te doen? Wat ons betreft zou dat ten minste tot een herziening van de exploitatievergunning moeten leiden.

Welzijn
Het jaar van de transitie ligt achter ons. En ondanks het soms moeizame proces, en de onvermijdelijke fouten die gemaakt zijn, is die in onze gemeente redelijk succesvol verlopen. Er zijn geen grote incidenten geweest, het aantal klachten en bezwaren vallen mee en ook financieel heeft het eerste jaar goed uitgepakt. Even schrokken we bij het doorlezen van de kadernota waarin staat “de dagbesteding heeft sterk geleden onder de bezuinigingen”. Maar uit de beantwoording blijkt dat het college hiermee de landelijke trend bedoeld en dat het juist in De Ronde Venen heel goed gelopen is. Wij noemen dat het “Succes van Spil”.

Dit college wil insteken op preventie om dure zorg te voorkomen. Dit college gaat een innovatiebudget instellen, een idee van het vorige college wordt overgenomen, en dat lijkt ons een goed voorstel. Wel willen we aan het college meegeven, dat preventie een lastig terrein is en de opbrengsten niet altijd direct zichtbaar zijn. Preventie is een weg van lange adem en geduld. Preventieve innovaties zijn vooraf, wat de opbrengst betreft, ook niet altijd goed te voorspellen. Wij roepen het college op om voorstellen dus niet zo rigide te beoordelen, dat die innovatie niet van de grond komt. Maar om te accepteren dat innoveren ook wel eens mislukt. Inherent aan innoveren is onzekerheid over de uitkomst en de toekomst.

Ten aanzien van de preventie hebben wij voorheen altijd een lans gebroken voor het investeren in gezinnen. Met name het gezond houden van relaties, en daarmee ervoor zorgen dat het in de gezinnen goed loopt, heeft onze bijzondere aandacht. We wijzen u er nogmaals op dat beperking van relatieproblemen, naast het voorkomen van sociaal leed en veel verdriet bij de betrokken kinderen, ook winst oplevert voor de gemeente. Het bespaart ons kosten in de jeugdhulp, bijstand, schuldhulpverlening en maatschappelijk werk. Dat moet de wethouder financiën en tevens wethouder Jeugd toch aanspreken.

We verwijzen daarbij ook nadrukkelijk naar de brandbrief die in oktober vorig jaar door diverse deskundigen en organisaties is ingediend bij de VNG met de oproep dat gemeentes daadwerkelijk preventief beleid gaan voeren op het versterken van (jonge) gezinnen. We geven daarbij nog mee als overweging dat:
•    Bij de geboorte van het eerste kind een hoog percentage (meer dan 80%) van de relaties een vorm van relatiecrises doormaakt, waarbij naar schatting 50% resulteert in een relatiebreuk.
•    Stabiele partnerrelaties het welzijn van het (pasgeboren) kind en van de ouders bevorderen.
•    De geboorte van het eerste kind een belangrijke test voor de partnerrelatie is.
•    Wel veel aandacht uitgaat naar het voorbereiden van de jonge ouders op een goede verzorging van de baby, terwijl er nauwelijks aandacht is voor het weerbaar maken van partnerrelaties op het ‘life event’ van de komst van de eerste baby.
•    Onderzoek heeft aangetoond dat preventie, voorlichting en cursussen een positief effect hebben op de relatie van jonge ouders
Dit specifieke onderwerp is daarom op ons verzoek destijds ook in het coalitieakkoord opgenomen. In het huidige coalitieakkoord komen we dat niet meer tegen.  Is het college bereid dit onderwerp alsnog onderdeel van haar preventiebeleid te maken?

Daarnaast maken wij ons wel zorgen over het financieel beleid van dit college ten aanzien van het sociaal domein. Deze coalitie is van mening dat op basis van de ervaring van één jaar, ook nog eens een overgangsjaar, de trend voor de toekomst bepaald kan worden. In de kadernota wordt voorgesteld om nu al € 740.000 euro jaarlijks uit het budget voor het sociaal domein weg te halen. Dat ondanks de nog steeds bestaande onzekerheden en de zekere verdergaande bezuiniging vanuit het rijk. In 2020 zullen we door deze werkwijze ruim 16% minder budget voor de uitvoering van het sociaal domein beschikbaar hebben dan nu. Waar we in 2015 begonnen met een budget van ca 12 miljoen, wordt dit door de rijksoverheid  de komende jaren al gekort naar ca 10,8 miljoen in 2020. Deze coalitie wil dan nog eens terugbrengen naar ca 10 miljoen. Daar moet de inwoner het van deze coalitie maar mee doen. De ChristenUnie-SGP vindt dit onverantwoord. Juist deze gang van zaken hebben wij de afgelopen jaren gepoogd te voorkomen door onze voorstellen om te komen tot een Fonds Sociaal Domein. Onze zorgen worden door deze coalitie bevestigd. Wij zullen met deze aanpak niet instemmen. Daarom dienen we een amendement in om dit bedrag niet te onttrekken aan het budget voor het sociaal domein.

Ten slotte
Er ligt een bewogen tijd achter ons, waarin we gezien hebben hoe betrekkelijk de politiek is. Nu kunnen we een klaaglied aanheffen, zoals de profeet Jeremia deed toen het volk van Israël ten val kwam. Maar diezelfde Jeremia mocht ook lichtpunten benoemen:

Gezegend wie op de Heere vertrouwt, wiens toeverlaat de Heere is.
Hij is als een boom geplant aan het water, zijn wortels reiken tot in de rivier.
Hij merkt de komst van de hitte niet op, zijn bladeren blijven altijd groen.
Tijden van droogte deren hem niet, steeds weer draagt hij vrucht. (Jer. 17 vs. 7 en 8)

Wij willen ons vertrouwen op Hem stellen en daarbij zijn Woord, de Bijbel als leidraad voor ons politiek handelen hanteren. Daar waar we worden opgeroepen om voor vreemdelingen, weduwen en wezen te zorgen, op te komen voor de zwakken of een goed rentmeester te zijn. Daar willen we ons laten leiden door Zijn richtsnoer voor ons leven. Of zoals koning David in psalm 119 het verwoord “Uw woord is een lamp voor mijn voet en een licht voor mijn pad” (Ps. 119 vs 105). Vanuit dat vertrouwen en met die Lichtbron willen wij ook de komende periode onze bijdrage leveren aan het besturen van deze gemeente.

Het is onze diepste wens voor onze inwoners en lokaal bestuur dat ook zij diezelfde lichtbron gebruiken en het vertrouwen op onze Schepper vestigen.