Duurzaam Financieren

Algemeen

Ruim vijf jaar geleden  stonden we voor een enorme opgave waarin we miljoenen moesten afboeken, investeringen niet konden realiseren en vooral het onderhoud op onze infrastructuur nog meer achterstand opliep. Nederland klimt inmiddels uit het economisch dal en de gemeente klimt mee.  Volgens de programmarekening in 2016 hebben we een netto overschot van ca 2,5 miljoen en groeit onze algemene reserve de komende jaren naar boven de 20 miljoen euro.

Terecht merkt het college in de kadernota op, dat dit vooral wordt veroorzaakt door externe factoren. Dat toont ook gelijk aan wat de kwetsbaarheid van de gemeente financiën is en dat duurzaam financieren het sleutelwoord is om de generaties na ons niet op te laten draaien voor de gevolgen van onze keuzes vandaag.

Wegen en bruggen

Het college komt in de kadernota met een ambitieus investeringsprogramma van ongeveer 17 miljoen euro in wegen en bruggen voor de komende jaren. Nu het financiële tij is gekeerd, is het goed om daarmee weer van start te gaan. In 2016 en ook in 2017 is er begonnen met een aantal wegen. Onze fractie vindt het jammer dat de keuze in wegen die nu opgeknapt worden niet feitelijk is onderbouwd vanuit een wegenbeheerplan.  De uitkomsten van het veelbelovende Assetmanagement hebben we nog niet gezien. We hebben de risico-analyse ter inzage gehad, maar het debat over de afwegingen, criteria en keuzes en de plausibiliteit daarvan is er niet geweest. Kortom, het college maakt keuzes zonder kaders. De controlerende taak van de raad staat daarmee onder druk. 

Om die reden verwacht de ChristenUnie-SGP, dat nog voor de begrotingsbehandeling via het wegenbeheerplan, inzicht wordt gegeven in de afwegingen en keuzes die gemaakt zijn zodat het debat daarover gevoerd kan worden.

Bijzondere aandacht vragen we voor de financiering . Moesten we voor 1 januari jl. een voldoende reserve hebben om een wegrenovatie uit te kunnen voeren, de investering ging immers gelijk ten laste van de exploitatie met een dekking uit de reserves. Met de nieuwe BBV-regels is het mogelijk om nu al te investeren en de lasten voor de exploitatie af te wentelen op toekomstige generaties. Daar ontstaat het risico op ontbreken van duurzaam solide financieren. De reserves lopen namelijk op, we lijken rijker dan we zijn, want de structurele belasting van de gemeente voor de generaties na ons, stijgt ook.  En sinds de schuldencrisis weten we hoe groot het risico is om boven je stand te leven.

De ChristenUnie-SGP wil daarom waarborgen in ons financieel systeem die deze gewenst financiële duurzaamheid borgen en wat ons betreft doen we dat in de vorm van een Bestemmingsreserve Wegen en Kunstwerken waaruit toekomstige afschrijvingen gefinancierd kunnen worden.

Duurzaamheid

Onlangs namen we in onze raad het Spoorboekje naar een Klimaatneutrale gemeente in 2040 aan, de ChristenUnie-SGP heeft dat van harte gesteund. Naast het inzicht dat we om meerdere redenen van fossiele brandstoffen af moeten, heeft de situatie die ontstaan is in Groningen onze fractie nog meer gesterkt in de overtuiging dat het belangrijk is om hoog in te zetten op duurzame energie. Uiteindelijk gaat die gaskraan helemaal dicht en moeten we voor oplossingen zorgen. Wat ons betreft zal dat een mix van meerder opties zijn. Onze fractie wil in samenspraak met betrokkenen ook denken aan windmolens, bijvoorbeeld langs de A2 of het Amsterdam Rijnkanaal. Hierin moeten we omwonenden betrekken en hen de kans geven hierin te laten investeren. Daarnaast willen we vaart maken met het plaatsen van zonnepanelen. Nog vele daken, vooral op bedrijfsgebouwen, waaronder die van de gemeente, zijn nog onbedekt. En dat terwijl de industrie bijna de helft van onze energie-consumptie voor haar rekening neemt. Wat ons betreft worden nadrukkelijk ook de oplossingen van warmte-energie en biovergisting, zeker in een agrarisch gebied als het onze, meegenomen.

Naast duurzame energie, vragen we ook aandacht voor duurzaam landschapsbeheer. Vanuit onze levensovertuiging is rentmeesterschap voor de omgeving waarin we wonen een belangrijk gegeven. 

De ChristenUnie-SGP is blij met de ontwikkelingen met betrekking tot het groenbeleid. De bewoners worden intensief betrokken en hiermee hebben ze ook meer begrip voor de soms moeilijke afwegingen. Ook het adopteren van groen is iets waar we serieus mee om moeten gaan. Dit kan onderhoudskosten schelen. Voor het eerst is bij herplant beter gelet op bomen die de bijenstand bevorderen, een  ontwikkeling waar wij regelmatig voor hebben gepleit. We rekenen erop dat dit standaard beleid zal zijn.

Heel concreet vragen we dan aandacht voor het kwetsbare plassengebied. Natuurlijk is het behoud van de legakkers erg belangrijk, zowel vanuit cultuurhistorische als natuurbeheer overwegingen. We zijn blij dat de verkoop succesvol was, en dat daarmee voorkomen wordt dat legakkers in de golven verdwijnen. Voor de ChristenUnie-SGP blijft echter ook een punt van zorg en aandacht wat er onder water gebeurd. We horen al jaren dat de visstand terugloopt hoewel er telkens nieuwe vis wordt uitgezet. Veel beter zou zijn als de visstand zichzelf stabiliseert. Wij kunnen daarin bijdragen door middel van natuurvriendelijke oevers en visbossen. Een extra maatregel kan zijn om in het paaiseizoen delen van de plassen af te zetten voor bootjes ,om daarmee rust te creëren. Er zijn de laatste maanden veel ideeën binnen gekomen, en onze fractie vindt het erg belangrijk vooral nu de aan bestedingen plaats vinden, om de mogelijkheden te benutten om de visstand te bevorderen. Mogen wij van het college, richting de beheerders van het plassengebied, diezelfde duurzaamheids-intentie verwachten?

Openbaar vervoer

De nieuwe dienstregeling is zeker niet op alle gebieden een verbetering. We denken dan bijvoorbeeld aan de voorspelbare klachten van de bewoners van de Burg. Padmosweg in Wilnis en de klachten van bedrijven, dat eventueel potentiële werknemers niet in de Ronde Venen willen werken, omdat het per openbaar vervoer moeilijk te bereiken is. Daarom heeft de ChristenUnie-SGP recent aanbevelingen gedaan voor een zienswijze op een eventuele aangepaste dienstregeling.

We verwachten dat de wethouder het gesprek tot verbetering van het OV met de provincie blijft voeren. In die gesprekken kunt u wellicht meenemen om de vervoerder te stimuleren met elektrische bussen door de bebouwde kom te gaan rijden. Wellicht nog toekomstmuziek, maar met het oog op onze duurzaamheidsambitie de moeite waard om mee te nemen.

Sociaal Domein

Over de hele linie lijkt het de uitvoering van het sociaal domein in onze gemeente goed te verlopen. Vooralsnog zijn er geen grote financiële tekorten, blijft een stroom aan klachten en bezwaren uit en verschijnen er ook geen krantenartikelen met schrijnende gevallen. Toch zijn er wat de ChristenUnie-SGP wel een aantal zorg- en aandachtpunten.

Als we de ontwikkeling van de bijstand in onze gemeente vergelijken met het landelijk gemiddelde, doen we het niet goed. We hebben de CBS cijfers maar eens geraadpleegd. Over de jaren 203 t/m 2016 steeg het aantal bijstandsuitkeringen in Nederland met ca 18%, over diezelfde periode in De Ronde Venen met 46%. Over de jaren 2015 en 2016 was de landelijke stijging ruim 5%, in De Ronde Venen bijna 11%. Het college steekt in de Kadernota weliswaar de loftrompet op over de initiatieven zoals “DeRondeVenenWerkt”, maar vooralsnog blijven we achter op de rest van Nederland.  En in de Kadernota komen we geen beleid inzake de bijstand tegen. Om die reden dienden wij een motie in  om hier bij de begroting wel met maatregelen te komen.

In de kadernota lezen we “…gaan we in 2018 inzetten op de verbinding tussen ondernemers, onderwijs en overheid. Het versterken van deze relatie staat op onze economische agenda.” Dat is precies waarvoor de ChristenUnie-SGP bij herhaling aandacht heeft gevraagd onder ander door onze voorstellen over het concept van de Meesterbeurs of het Meester-Gezel arrangement (waar andere gemeenten met succes al mee werken). In de Maatschappelijke Agenda of het bijbehorende uitvoeringsprogramma komen we dit niet tegen. We verwachten een meer concrete uitwerking hiervan bij de begroting.

Ondertussen loopt de discussie over de toekomst van PAUW. De verkregen informatie medio mei tijdens een informatiebijeenkomst in combinatie met de informatie die wij van partijgenoten uit andere PAUW-gemeenten krijgen, bevestigt het beeld, dat wij eind vorig jaar al hadden. De vier WIL-gemeenten trekken samen op,  nemen de facto het grootste deel van PAUW over en De Ronde Venen blijft aan de rand van de provincie over. Dit college kiest vooral voor een “allein-gang” maar zal naar ons oordeel onvermijdelijk in de komende jaren steeds meer in Amsterdamse armen gedreven worden.

We gaan het nog hebben over de toegang, en daarin zullen we de uitkomsten van de Dag van de Zorgvrager uiteraard meenemen. In deze algemene beschouwingen zullen we hier dus niet veel over zeggen, maar clientondersteuning, communicatie, behandeling van de zorgvraag zijn voor ons blijvende aandachtpunten.

Hoe staat het met de transformatie van de organisatie. In hoeverre is de werkwijze nog vooral budgetgedreven in plaats van vraaggedreven. Is de eerste impuls “geen beschikking” of is dat “uitzoeken wat de beste oplossing is” om mensen deel te kunnen laten nemen aan de samenleving, ook als dat een oplossing vraagt, die niet precies in de regeltjes past? Wij zouden van het college graag een grondige analyse zien hoe we er nu voorstaan op dit punt.

De maatschappelijke agenda is besproken. Een ambitieus plan. Het college verwacht veel van initiatieven vanuit de inwoners. Maar onduidelijk is, waar inwoners met hun initiatieven terecht kunnen. De kadernota heeft het over “bieden van een platform”, maar erg concreet is dat niet. Eerlijk gezegd kunnen wij nergens terugvinden waar mensen met goede ideeën terecht kunnen. We dienen op dit punt dus een motie in.

Op het grensvlak van veiligheid en volksgezondheid hebben we ook te maken met drugsgebruik. Bij de commissiebehandeling is gebleken, de drugsproblematiek in onze gemeente verergert. We vragen ons af of de beschikbaarheid van drugs, in de vorm van een coffeeshop, de vraag niet stimuleert. Via een motie roepen we het college op tot maatregelen in de vorm van een probleemanalyse en een pakket van maatregelen.

Bij de transitie is ook de tegemoetkoming in de zorgkosten voor chronisch zieken en gehandicapten naar de gemeente overgedragen. Van het oorspronkelijke budget van bijna 4,5 ton, besteedt deze gemeente nog niet de helft. Bij de aanvang van de regeling heeft de gemeente bewust gekozen voor een inkomensgrens en een gelimiteerde uitkering. Maar gezien het effect is die dus te laag gekozen. En een jaarlijks terugkerend eigen risico van bijna 400 euro is ook voor mensen boven die grens nog een flink bedrag. We dienen dus een motie in om de regeling zo te verruimen, dat het oorspronkelijke budget naar de doelgroep gaat.

Sinds een paar jaar zijn de verzorgingshuizen gesloten en wordt van mensen verwacht langer zelfstandig te blijven wonen. Tegelijkertijd is de thuiszorg alleen maar verder versobert. Gevolg is dat mensen versnipperd over de wijken blijven wonen, vaak bang zijn om de deur open te doen en makkelijk vereenzamen. Op termijn zullen we daar in ons woningconcept iets mee moeten doen. Bij de informatiebijeenkomst over de woonvisie heeft de ChristenUnie-SGP hier aan aandacht voor gevraagd. We zullen bij de behandeling van de woonvisie met concrete ideeën komen voor de toekomst.

De ChristenUnie-SGP heeft de achterliggende jaren met regelmaat gewezen op de sociale en maatschappelijke problemen die te maken hebben met relatiebreuken en echtscheiding. En terecht, want er gaat bijna geen week voorbij of dit punt krijgt aandacht in de media. Afgelopen jaar heeft het CJG hierover een goed bezocht symposium georganiseerd en we zien nu dat het college dit thema ook oppakt. De passage in de programmarekening over 2016 vinden we bemoedigend. De rode draad “voorlichten, informeren en bewustwording” sluit naadloos aan onze inbreng de afgelopen jaren hierover. De vertaling in een aantal concrete acties kan uiteraard alleen maar op onze instemming rekenen. De ChristenUnie-SGP is het college hier erkentelijk voor en vraagt het college hier zo mogelijk nog sterker op in te zetten, met name rondom voorlichting en bewustwording in een zo vroeg mogelijk stadium. Concrete ideeën hebben we eerder al aangedragen.

Gemeentelijke belastingen

De ChristenUnie-SGP maakt zich ernstig zorgen over de wijze waarop nu onze belastingheffing wordt uitgevoerd. We krijgen teveel signalen over de vastgestelde WOZ waarde, ontbrekende posten op aanslagen, etc… die ons het beeld geven, dat dit niet in control is. Tijdens de commissie-vergaderingen de afgelopen maanden hebben we hier al aandacht voor gevraagd.  En zo langzamerhand beginnen we ons af te vragen of de overdracht naar Amstelland wel zo verstandig was. We rekenen erop dat dit college hier bovenop zit. De raad moet voor de zomer nog duidelijkheid krijgen over de gang van zaken en welke maatregelen het college nodig acht om fouten of onredelijke aanslagen te voorkomen of te corrigeren.

Twee jaar geleden hebben we onze inwoners een offer gevraagd via een, tijdelijk bedoelde, OZB verhoging. Voor dit jaar is die al voor de helft teruggedraaid. Wat de ChristenUnie-SGP betreft is de financiële positie van de gemeente nu zodanig, dat een volledig structureel terugdraaien van die verhoging verantwoord is. We zullen op dit punt dus een amendement indienen.

De financiële positie

In de kadernota lezen we “Een duurzaam solide financiële positie is een belangrijk uitgangspunt voor deze Kadernota”. Er gaat zich de komende jaren iets curieus voordoen. Het college stelt voor enerzijds grote bedragen in wegen en bruggen te investeren. Op zich terecht, maar zoals we aangaven, tast dat onze reserve niet aan door nieuwe boekhoudregels. Tegelijkertijd wordt de reserve de komende jaren extra versterkt wordt door de precarioheffing en de grondexploitaties. Over vijf jaar “klotst het geld dus tegen de klippen”. Maar over vijf jaar drogen die extra inkomsten op . Echter op dat moment zijn de jaarlijkse structurele kapitaallasten van die investeringen dan al opgelopen naar ca 1 miljoen per jaar. En dat moet vanaf dat moment uit de reguliere exploitatie opgehoest worden. Om die reden pleit de ChristenUnie-SGP voor het inzetten van een deel van die extra inkomsten in een bestemmingsreserve om die kapitaallasten voor de generaties na ons draagbaar te maken. We dienen hier dus een amendement over in.

We hebben wel even na moeten denken over het voorstel om 1,5 miljoen aan precariogeld terug te geven aan de inwoners. Wij zouden het eigenlijk liever reserveren voor de investeringen waar we nog voor staan, want ook de inwoners vinden het wegenonderhoud een prioriteit. Als we dit verdelen over alle huishoudens in onze gemeente, betekent dit dus jaarlijks ca € 80 euro korting op de aanslag. Het is echter maar voor een paar jaar en gewenning treedt makkelijk op. Toch zullen we dit steunen, mits het alle inwoners ten goede komt , waarbij we voorstellen om dit te beperken tot 1 miljoen en het restant aan te wenden voor de afdekking van de investeringen.

Ten slotte

U bent van ons gewend, dat wij onze algemene beschouwingen afsluiten met een bemoedigend woord voor de toekomst. Deze kadernota is de laatste voor de gemeenteraadsverkiezingen van volgend jaar. Na de zomer zal de verkiezingskoorts wel toenemen. We zien dat eigenlijk al in deze kadernota terug door het voorstel van de besteding van de precariogelden.. Daarom geven we graag deze boodschap uit de brief van Jakobus mee. Deze apostel was een praktisch ingesteld mens, die de onhebbelijkheden van mensen scherp op het netvlies had. Zijn brief is daarom zeer lezenswaardig. Een mooi voorbeeld is vers 16 en 17 uit het derde hoofdstuk

“Waar jaloezie en egoïsme heersen, vieren wanorde en allerlei kwaad hoogtij.
De wijsheid van boven daarentegen is voor alles zuiver en verder vredelievend, mild en meegaand;
ze is rijk aan ontferming en brengt niets dan goede vruchten voort,
ze is onpartijdig en oprecht.”

De ChristenUnie-SGP-fractie wenst inwoners, college en collega raadsleden, maar ook zichzelf, die wijsheid  toe. Zeker ook in de periode richting de verkiezingen van maart 2018.

Fractie ChristenUnie-SGP De Ronde Venen

Wim Stam, Ton van Sligtenhorst, Wouter Kroese, Arie Vossestein