Het nieuwe college had het al aangekondigd; men zou zo spoedig mogelijk met voorstel voor een referendum verordening komen en het eerste referendum was ook al aangekondigd. De inwoners mogen zich uitspreken over renovatie of nieuwbouw van het gemeentehuis. Daarover zo dadelijk meer.

Met die openingszin, geven we aan dat een referendum zeggenschap suggereert, maar die blijft aan (in dit geval) de raad voorbehouden. Want er is sprake van een raadgevend referendum.

Een referendum leidt tot de versimpeling van maatschappelijke kwesties. Je bent voor of je bent tegen. Er is geen middenweg. Interessant is dat tegenwoordig de klassieke voorstanders van referenda niet zo enthousiast mee zijn. Zij hebben de nadelen gezien. Denk aan het Oekraine-referendum en de Brexit. Het zijn op dit moment vooral de meer populistische partijen die op de referendumtrommel roffelen.

Door een referendum wordt alleen duidelijk wat de meerderheid wil. Bij de volksraadpleging over de Brexit, om dat voorbeeld nog eens te gebruiken, stemde 51,9 procent van de deelnemende Britten voor het verlaten van de Europese Unie. 48,1 procent wilde dat dus niet. Toch bijna de helft. Met hun wensen werd bij de Brexit geen enkele rekening gehouden.

En is dat de meerderheid? Wat is de meerderheid als bv maar 25% opkomt en de uitslag 50/50 is? Waarom is die andere 75% niet gekomen? Desinteresse of geen zin/tijd om zich erin te verdiepen (daar hebben we toch de raad voor) of de materie is te moeilijk?

Ook kan de uitkomst van een referendum gestuurd worden. Als er partijen met belangen zich mee gaan bemoeien en met forse budgetten actief campagne gaan voeren voor het ene standpunt, staat het andere standpunt gelijk op achterstand. Dan zegt u natuurlijk; daarom is het raadgevend en beslist de raad. Maar hiermee zit de teleurstelling natuurlijk gelijk ingebakken.

Veel beter is het om in gesprek te gaan met inwoners, de argumenten te wisselen en dan te horen welke opvattingen inwoners hebben. Daadwerkelijke participatie. Gisteren bespraken we het project de Meijert waar we hoorden dat de klankbordgroep positief is over het verloop, want er is echt naar ze geluisterd. Dat geeft oi meer vertrouwen in de politiek dan een ja/nee besluit van de inwoner te vragen waarna de raad zomaar een andere keuze kan maken.

Daarom zal de ChristenUnie-SGP dit voorstel niet steunen.

Dan nog even terugkomen op dat gemeentehuis. Het college wil als eerste een referendum hierover houden. Wij kunnen ons goed voorstellen dat de meerderheid van de inwoners (om emotionele redenen?) voor renovatie kiest, terwijl de raad op rationele gronden voor nieuwbouw kiest.  Dan hebben we de eerste teleurstelling gelijk te pakken. Het is ook goed om daarbij te bedenken dat de gemiddelde inwoner zelden in het gemeentehuis komt. Misschien 1x in de 10 jaar als het paspoort verlopen is. Veel belangrijker is hoe de ambtenaren er tegenaan kijken; die moeten er dagelijks in werken. Gaat het college ook hun mening peilen? Een soort werknemersreferendum? Saillant detail: op de vraag van Wim Stam aan de wethouder hierover, antwoordde hij, dat het college de keuze met de ondernemingsraad zou bespreken. Met andere woorden, waar de inwoners geraadpleegd moeten worden om de gekozen volksvertegenwoordiging te sturen, moeten de werknemers het maar aan hun “volksvertegenwoordiging” overlaten. Op zijn minst inconsistent.

Daarbij, naar nu blijkt, zijn de jaarlijkse kosten van renovatie en nieuwbouw vrijwel gelijk. Dus voor een oordeel over de kosten die we voor een gemeentehuis mogen maken, hoeven we het ook niet te doen.