We behandelen deze maand een kadernota, die beleidsarm is vanwege de coalitie-wisseling. Tegelijkertijd ligt er een coalitieakkoord, wat een aantal ambities voor de komende vier jaar benoemd. Veel van die ambities, zo hebben we bij de behandeling van het coalitieakkoord al aangegeven, deelt de ChristenUnie-SGP.

De ChristenUnie-SGP wil, ook na de teleurstellende verkiezingsuitslag, op een constructieve manier mee bouwen aan deze mooie gemeente. We hebben daar bij de commissiebehandeling van de kadernota ons visitekaartje voor afgegeven, zowel via de voorronde met schriftelijke vragen als de constructief-kritische mondelinge behandeling. Want ook voor de komende vier jaar zijn er voldoende belangrijke aandachtpunten. We noemen de Jeugdhulp, de woningbouw, afstemmen werkeloosheid en werkgelegenheid, duurzaamheid, de invoering van de omgevingswet en de bestemmingsplannen voor het buitengebied en het plassengebied.

Succesvol samenspel tussen raad en college hangt in belangrijke mate af van goede en tijdige informatieverstrekking en concrete vraagstelling in raadsvoorstellen en informatienota’s. Hier is in het verleden al vaker over gesproken, maar recent bleek nog maar weer eens dat raadsfracties niet hebben gereageerd op een informatienota die wel bedoeld was om zienswijzen op te halen. Informatienota’s moeten dus een duidelijk onderdeel krijgen “wat vragen wij van de raad”? En in raadsvoorstellen staan feitelijk voldongen besluiten vermeld, met argumenten en kanttekeningen. Maar mogelijke alternatieven en de afwegingen daarbij ontbreken veelal. Raadsvoorstellen zouden, eventueel via een begeleidend memo , met name voor de commissiebehandeling, duidelijker de alternatieve keuzes, en de argumenten waarom daar niet voor wordt gekomen, moeten schetsen zodat er ook debat kan zijn over welke keuze als beste gemaakt kan worden. Wij zijn wel benieuwd naar de opvattingen van de overige fracties hierover.

Het gezin centraal
Als het om jeugd gaat, staat voor de ChristenUnie-SGP het gezin centraal. De afgelopen jaren hebben we daar bij herhaling aandacht voor gevraagd. We vinden het teleurstellend, dat zowel in de kadernota als in het coalitieakkoord er kennelijk geen visie is op de rol van ouders of het gezin. Een gemiste kans, waar we in de commissie scherp de nadruk op gelegd hebben. We hebben dan ook goed geluisterd naar de verantwoordelijk wethouder, die in de commissie heeft aangegeven “de rol van het gezin essentieel te vinden”. Wij verwachten dan ook in de begroting een duidelijke passage hoe dit college daar invulling aan gaat geven en met welk budget zij dat beleid in 2019 en later gaat uitvoeren.

De stijgende kosten voor de jeugdhulp, mede door te toename van het beroep op de jeugdhulp, baart ons ook zorgen. Maar nog meer zorgen maken we ons over het feit, dat kennelijk de analyse ontbreekt waar die toename door wordt veroorzaakt. En dan bedoelen we niet dat het aantal hulpvragen toeneemt, maar de achterliggende oorzaken waardoor dat wordt veroorzaakt.  De ChristenUnie-SGP is van mening dat het college deze analyse met grote spoed moet aan uitvoeren. Wij willen de uitkomsten daarvan bij de begrotingsbehandeling betrekken.  Per slot van rekening is er op dit moment een structureel gat van 1 miljoen euro tussen het budget en de werkelijke kosten.

Voor een zorgzame samenleving en gemeente
In februari is op het initiatief van de ChristenUnie-SGP een lokaal manifest “Waardig Ouder Worden” door, inmiddels elf, organisaties ondertekend. Daaronder een vijftal politieke partijen. Drie van de vier coalitiepartijen hebben daar ook hun handtekening ondergezet. Op onderdelen, zoals de dementie-vriendelijke gemeente en het ondersteunen van mantelzorg bijvoorbeeld via respijtzorg, worden al stappen gezet. Maar op andere onderdelen zullen we nog stappen moeten zetten. Bijvoorbeeld op het gebied van eenzaamheidbestrijding. En daar kan juist het maatschappelijk middenveld, via vrijwilligers, veel betekenen. Daarom is het jammer, dat deze coalitie het innovatiebudget niet doorzet na 2018. Voor 2018 is er nog een restant van 2017 beschikbaar van ca € 147.000, maar voor de jaren 2019 en verder niet meer. Wij zullen dus een amendement indienen om ook in 2019 een innovatiebudget van € 150.000 in de begroting op te nemen voor het sociaal domein.

Een ander onderwerp is de huisvesting, niet alleen voor jongeren en starters (hoe belangrijk ook), maar ook voor ouderen. We horen steeds meer dat senioren aan het nadenken zijn over hun woontoekomst, waarbij ze aanlopen tegen het probleem dat er te weinig passende seniorenhuisvesting beschikbaar is. Zowel koop als huur, en zeker niet alleen in de sociale sector, maar vooral ook dicht bij voorzieningen en met (eventueel op termijn) de mogelijkheid van zorg aan huis. Wij vragen het college om vooruitlopend op de begrotingsbehandeling een inventarisatie te maken van de reeds beschikbare seniorenhuisvesting (al dan niet met zorg) in onze gemeente en om stappen te zetten naar een Lokaal Ouderenwoonakkoord.

Tijdens de Dag van de Zorgvrager van begin 2017 bleek ons dat veel ouderen op zich tevreden zijn met het WMO-voorzieningenniveau in onze gemeente. Tegelijkertijd horen we dat er ook mensen zijn die vastlopen op de bureaucratie en het ontbreken van flexibel omgaan met hulpvragen. Datzelfde beeld komt, als landelijk patroon, ook naar voren in het recent verschenen rapport “Zorgen voor burgers” van de Nationale Ombudsman,

Zowel de kadernota als het coalitieakkoord steken vooral in op de zelfredzaamheid van mensen, maar gaan daarbij voorbij aan het feit dat veel mensen aanlopen tegen muren van bureaucratie, niet met elkaar afstemmende instanties, verordeningen en regels die vooral aangeven wat niet kan, etc… Te vaak nog horen wij dat vooral waar meerdere problemen spelen of waar acute hulp geboden is, en het netwerk ontbreekt, mensen in de knel komen te zitten. Die zelfredzaamheid is wat ons betreft een blinde vlek. Eigen kracht werkt niet altijd en wij pleiten voor een cultuuromslag bij bestuur en organisatie. Geef ambtenaren de ruimte om te experimenteren. Zorg dat een deel van het sociaal domein beschikbaar is via een calamiteitenpot om noodsituaties snel op te kunnen lossen. En zorg dat de clientondersteuning verbetert zodat mensen echt geholpen worden in het doolhof van de regelgeving.  Ondersteun en werk samen met lokale initiatieven, zoals de recent gestarte stichting “Gezinsbuddy”. We hopen dat we in de begroting hierover heldere beleidsvoornemen terugvinden.

Aan het werk
De ChristenUnie-SGP heeft de afgelopen jaren meermalen aandacht gevraagd voor een passend beleid om de aansluiting van werkzoekenden en werkgevers te verbeteren. Bij de begroting van 2018 hebben we daar een motie voor ingediend, die door de raad is aangenomen en in april jl heeft het vorige college aangegeven wat daar inmiddels mee is gedaan.

Uit de recent verschenen monitor sociaal domein blijkt dat de aantallen mensen in een uitkering alleen maar oplopen, wat tegenstrijdig is met de economische ontwikkeling.

Uit de beantwoording van onze vragen naar aanleiding van de kadernota over het werkcentrum zien we nog teveel  dat de organisatie blijft hangen in sollicitatie- of vergelijkbare vaardigheidstrainingen.  En dat het werkcentrum nog steeds niet goed functioneert, ongeacht de oorzaken die in de monitor worden benoemd. De ChristenUnie-SGP vindt dat de raad beter geïnformeerd moet worden over de ontwikkelingen rondom het werkcentrum en het terugdringen van de werkeloosheid en vraagt het college de raad per kwartaal een voortgangsrapportage te verstrekken, die ons inzicht geeft in resultaten, de gesignaleerd knelpunten en de genomen maatregelen. Graag zien we hierover een toezegging van het college.

Het werkcentrum verwacht van mensen dat ze zelf met concrete voorstellen komen, maar bij de keuze van een loopbaanswitch is vaak wat hulp nodig. Wat ons betreft dan moet de focus liggen op loopbaanonderzoek in combinatie met een adequate omscholing. Juist ook naar banen waarvoor bijvoorbeeld MBO of HBO niveau gevraagd wordt. Dat kan de gemeente niet alleen, maar daar zal een samenwerkingsverband met ondernemers en onderwijsinstellingen voor nodig zijn. De ChristenUnie-SGP roept dit college op met partijen aan tafel te gaan om te komen tot een Plan van Aanpak om hiermee ook zo snel mogelijk te voorzien in geschikt personeel voor de vele vacatures in de zorg, techniek, etc…. Ook bij de behandeling van de kadernota en bij de bespreking van de plannen rondom PAUW hebben we hier opnieuw aandacht voor gevraagd. Daarbij is het voor ons van groot belang dat ook specifieke doelgroepen zoals 50+-ers en statushouders hierin mee genomen worden. Kan het college aangeven wat zij op korte termijn hieraan gaat doen?

En daar zal ook budget voor beschikbaar moeten zijn, wat niet past bij de dalende bedragen voor re-integratie zoals aangegeven in de bijlage bij de beantwoording van onze vragen over de kadernota. Wij verwachten dus in de begroting een beleidsintensivering te zien rondom re-integratie.

De kadernota spreekt ook over “coherente branding en promotie van De Ronde Venen”. Een mooi initiatief, wat ook tot werkgelegenheid in de recreatie en horeca kan leiden, maar waarbij het ons onduidelijk is hoe dit inhoud moet krijgen. Onze gemeente heeft niet eens een VVV. Afgezien van een TIP Vinkeveen ontbreekt een goed gestructureerde informatie over recreatie en toerisme in de volle breedte van onze gemeente. De ambitie uit de kadernota komen we overigens niet tegen in het coalitieakkoord. Hoe denkt het huidige college over de recreatieve ambitie. Daarbij zijn innovatieve (meertalige) websites, informatiepanelen, informatie-apps, foldertafels bij recreatie-ondernemingen, maar ook recreatieve arrangementen door samenwerking van ondernemers, wat ons betreft, van groot belang.  Er zijn prima voorbeelden in ons land waar deze slag, ook met gebruikmaken van moderne technologie, al is gemaakt.

Een leefbare omgeving voor al onze inwoners
Ten aanzien van mobiliteit, ondersteunt de ChristenUnie-SGP de gedachte van het coalitieakkoord om te komen tot een strategisch plan openbaar vervoer. Ook zijn wij positief over het doortrekken van de fietsverbinding over de ringdijk tussen Wilnis en Mijdrecht.

Aanvullend hebben wij met betrekking tot mobiliteit twee concrete voorstellen, die als doel hebben om het gebruik van de fiets verder te bevorderen. Allereerst zouden wij op meer plekken de fiets voorrang willen geven boven de auto, met name in de bebouwde kom bij doorgaande fietspaden. We denken dan bijvoorbeeld aan de kruising Oosterlandweg/Viergang of de kruising Molenlang-Padmosweg/Bozenhoven. We zullen hier een motie voor indienen.

Ook hebben wij nagedacht over de verkeersdrukte rondom de Rondweg in Mijdrecht, nu er binnenkort een woonwijk bijgebouwd gaat worden. We constateren dat op een gebied van ca 500 meter er minstens 4 oversteekplaatsen zijn, terwijl de Rondweg één van onze drukste gemeentelijke wegen is. En die drukte zal alleen maar toenemen. Bij de informatiebijeenkomst over de grondexploitaties hebben we ervoor gepleit om te onderzoeken over geen fiets/voetgangers-brugverbinding over de Rondweg gemaakt kan worden. Wij willen daar nader onderzoek naar en dienen hier een motie voor in.

Met betrekking tot verduurzaming staat ons land voor grote uitdagingen. Op korte termijn moeten zoveel mogelijk huizen van het gas af. Voor nieuwbouwwijken zal dat binnenkort standaard zijn, maar het knelpunt zit in de bestaande bebouwing, vaak eigendom van particulieren. Hier moet iets extra’s gebeuren, waar de gemeente aanjager en ondersteuner kan zijn.  Welke concrete voornemens heeft het college hierover? We zien dat in de begroting  graag terug.

De kadernota schetst onder het kopje “Transitie Elektriciteit” een aantal te nemen maatregelen, waarbij ons op basis van het coalitieakkoord onduidelijk is of het nieuwe college die richting onderschrijft. De ChristenUnie-SGP wil wel aangeven, dat we voorzichtig moeten zijn met het inzetten van grote volumes zonnevelden. We pleiten ervoor de methode van de Zonneladder te hanteren en verwijzen daarbij bijvoorbeeld naar de “Handreiking Beleid en Criteria voor Zonnevelden”  van de Gelderse Natuur en Milieu Federatie.

Eén van de grootste uitdagingen de komende jaren is de invoering van de Omgevingswet. De ChristenUnie-SGP heeft het gevoel dat dit vooralsnog voornamelijk een “ambtelijk spel” is en dat de raad daar nog weinig in betrokken is. Wij pleiten ervoor om, net zoals we bij de transformatie van het Sociaal Domein hebben gedaan, een raadswerkgroep te benoemen, die in samenspraak met betrokken ambtenaren zich de komende tijd gaat buigen over de betekenis van de invoering van deze nieuwe wet. We zijn benieuwd naar de opvatting hierover van andere fracties.

Ons en uw geld
De kadernota is een richtinggevend document voor de begroting. De begroting gaat zowel over het te voeren beleid, maar ook over het geld van de gemeente. En dus eigenlijk het geld van 43000 inwoners. Zou het nu geen goed idee zijn om die inwoners daar meer bij te betrekken? Een paar jaar geleden hebben we een inwonersraadpleging rondom de begroting georganiseerd, die door de aanwezigen als zeer positief werd ervaren. De ChristenUnie-SGP is geen voorstander van referenda, waarin de inwoner een ongenuanceerd “ja” of “nee” mag geven. Wij zien veel meer in het gesprek met de inwoner over de koers voor de toekomst. En daarom stellen wij voor om jaarlijks de inwoner hierbij te betrekken, maar dan bij de kadernota omdat daarmee de koers voor het daaropvolgende jaar wordt uitgezet. Wij zullen hier een motie voor indienen.

Hoewel de ontwikkeling van de algemene reserve er erg gunstig uit lijkt te zien, bepleit de ChristenUnie-SGP voorzichtigheid. De joodse koning Salomo deed dat in al zijn wijsheid ook al toen hij schreef “In de schoot geworpen rijkdom is weer snel verdwenen, gestage groei maakt rijk”[1]. Recent hebben we een maartcirculaire langs zien komen, die van grote invloed is op de reservepositie van de gemeente. Dat geldt ook voor het resultaat van de jaarrekening 2017 met een netto overschot van ca 5 miljoen. Maar tegelijkertijd zien we een aantal nieuwe taken op ons afkomen, waarbij het onduidelijk is hoe de financiering daarvan is geborgd. We hebben kennis genomen van de informatienota afgelopen week hierover. In die nota wordt overigens nog gezwegen over het door ons gesignaleerde tekort van 1 miljoen op de jeugdhulp, die naar ons oordeel voorlopig wel eens een structureel karakter zou kunnen krijgen. De ChristenUnie-SGP wil dus voor de begrotingsbehandeling volstrekte duidelijkheid hebben over de impact van deze circulaire, de financiële ontwikkelingen  in het sociaal domein en de nieuwe taakstellingen voor de gemeente.  

Daarbij is wat ons betreft voorzichtigheid geboden wat betreft het besteden van de mogelijk extra middelen. Temeer daar het naar ons idee goed is om ook wat extra buffer aan te houden in verband met de (verplichte) tussentijdse winstnemingen in de grondexploitaties. Het laatste wat wij willen is een scenario zoals in 2011 naar aanleiding van het DHV rapport toen maatregelen genomen moesten worden die minder dramatisch geweest zouden zijn als in de jaren daarvoor wat voorzichtiger met de reservepositie was omgesprongen.

Tot slot
In deze algemene beschouwingen hebben we aandacht willen geven voor goede zorg, zowel voor jeugd, ouderen als de mensen die langs de kant staan maar ook aan een leefbare omgeving. We zijn ons ten volle bewust, dat we mooie voornemens kunnen hebben, maar dat het mensenwerk is met alle gebrekkigheid van dien. Toch maakt ons dat niet moedeloos, want de ChristenUnie-SGP bedrijft politiek in het volle besef dat we dit niet uit eigen kracht hoeven te doen.  

Laat uw hand mij te hulp komen, ik heb gekozen voor uw regels.
Ik verlang ernaar dat u mij redt, HEER, uw wet verheugt mij.[2]