Voorzitter, we kijken aan tegen een begroting die weliswaar sluitend is, maar er hoeft weinig te gebeuren en we sluiten ook 2025 met een fors verlies af*. 2025 wordt sluitend gemaakt door een pakket maatregelen waarvan de opbrengst, zeker naar aanleiding van het rapport van Berenschot, boterzacht is en voor de jaren daarna zoeken we structureel nog minstens 3 tot 4 miljoen.

Ondertussen is het vet op de botten er wel af. Hadden we drie jaar geleden nog uitzicht op een stijgende algemene reserve tot ca 40 miljoen. Door kostenstijgingen, twee jaar op rij forse een jaarrekening met een miljoenentekort, is van die prognose niets meer over. Sterker nog, we dreigen op een reserve uit te komen in 2025 die ver onder onze weerstandsgrens ligt. En de forst stijgende kosten in het sociaal domein zijn daar een belangrijke factor bij.

Het oplopend tekort brengt dit college tot een maatregelenbrief die ongeveer 2,5 miljoen gaat snijden, dan wel extra inkomsten gaat genereren door verdere verhoging van de OZB. Naast het besluit bij de kadernota en de stijging door indexatie, komen we nu uit op een stijging van bijna 20%.  En ja, dat is voor een woning van 4 ton ongeveer 6 tientjes per jaar of voor een woning van 6 ton ongeveer 85 euro. Natuurlijk vervelend, zeker ook met de stijgingen van andere kosten zoals bijvoorbeeld het waterschap met 35%, maar niet onoverkomelijk. Toch lost dat het financieel probleem maar beperkt op, de OZB is ongeveer 10% van de gemeentelijke inkomsten, ongeveer 70% komt van het Rijk die nog steeds een korting toepast.

Het college presenteert een maatregelenbrief met voorstellen voor de lange termijn die deels niet eens uitvoerbaar zijn zoals het sluiten van bibliotheken. Het college geeft namelijk in één van de Raadsinformatiebrieven aan dat we een wettelijke onderhoudsplicht voor bibliotheken hebben.

Tegelijkertijd zie ik dat het ambitieniveau van dit college, deze coalitie, nog niet echt ter discussie staat. Mondjesmaat wordt er hier en daar wat afgehaald (wegen, groen, ICT), maar radicaal beoogde acties schrappen, heb ik niet zien gebeuren.

Vorig jaar hebben we daar al voor gewaarschuwd toen we onze algemene beschouwingen de titel “Ambitie genoeg, geld tekort” meegaven. En daarom hebben wij bij de kadernota ook een motie ingediend, die vroeg om “een verdere analyse van de taken zodat bij de begrotingsbehandeling ook een takendiscussie gevoerd kan worden om voor 2025 en daarna sluitende begrotingen mogelijk te maken. In die takenanalyse inzicht te geven wat verplicht is en wat optioneel, welke kosten en baten daarmee samenhangen en wat de maatschappelijke impact is indien die taken niet meer uitgevoerd worden”.

Het college heeft verzuimd uitvoering te geven aan deze motie en die informatie niet verstrekt. Het college stelde voor om die discussie te verplaatsen naar voorjaarsnota 2026. Dat vinden wij veel te laat.

Daarom zijn we zelf maar door de actielijst heengegaan, hebben daar een selectie uitgehaald en concreet aan het college gevraagd per actie aan te geven wat dit kost, door wie en hoe dat betaald wordt en wat het betekent als we dat niet meer gaan doen. Dit in de hoop voorstellen te doen in deze raad om via het stopzetten van acties extra besparingen te vinden. Daar bovenop, hoe minder acties hoe minder ambtelijke capaciteit nodig is, en dat betekent minder druk op vacatures en minder behoefte aan dure inhuur. Dat leidt dan tot een structurele besparing.

Om die reden hebben we naar aanleiding van de beantwoording een aantal, ons inziens, bruikbare voorstellen uitgewerkt in diverse amendementen te weten:

•          Temporiseren vervanging bruggen (besparing in jaarlijkse kapitaalslasten)

•          Aanpassen sanering verkeersborden (kosten uitsmeren over meerdere jaren)

•          Terugschroeven groenonderhoud

•          Inperken uitvoeringsplannen per dorp

Dit levert met elkaar voor 2025 ongeveer € 250.000 op. Nog geen vetpot, maar het is een eerste begin.

Daarnaast dienen we een amendement in om twee acties in het economisch domein niet uit te voeren of te temporiseren en dat voordeel via een lagere OZB stijgingen niet-woningen terug te geven aan de ondernemers. Het is niet veel, dat ben ik mij bewust, maar zie het als een poging om aan de kritiek tegemoet te komen.

Wellicht zijn er nog meer posten te vinden. We hebben over een aantal posten technische vragen gestemd waarbij in de beantwoording wordt verwezen naar “regulier budget” zonder nadere specificatie. Ik stel voor dat we die ook meenemen naar de vervolgdiscussie over bezuinigingsmogelijkheden.

 * In het raadsvoorstel geeft een goed overzicht van de maatregelen die het college voorstelt maar ook dat er nog een onzekere post van ca 3 ton extra uitgaven is, die het begrotingsoverschot gelijk omzet in een tekort.  

Naschrift: Bij de bespreking bleek ons dat er nog niet veel bezuinigingsbereidheid was. De reactie van D66 op onze voorstellen was veelzeggend “we hebben nu toch een sluitende begroting? Dus waarom nu dan extra bezuinigen?” daarbij vergetend dat we onze algemene reserve ook versterken door nu maatregelen te nemen. Teleurstellend vonden we ook het amendement van de coalitie. Een cosmetisch amendement waarin de extra verhoging OZB (2%) werd teruggedraaid, de korting op bijzonder bijstand ook, en dat wordt dan gefinancierd uit de € 100.000 begroot overschot en de gedachte dat er nog wel 1,5 extra bezuiniging gerealiseerd kan worden op basis van het rapport Berenschot. Dat is natuurlijk een ongedekte cheque.  Uiteindelijk werden er een groot aantal moties en amendementen ingediend (zie onderstaand) waarbij wij onze motie Sanering verkeersborden hebben ingetrokken omdat die in de uitvoering mogelijk meer zou kosten dan het oplevert. En dan dient het geen doel.

Een amendement van RVB over (40%) verhoging toeristenbelasting en twee moties van RVB over invoeren liggeld en betaald parkeren alsmede een (voor de meeste raadsleden onbegrijpelijke) motie van RVB over hoe om te gaan met meevallers werden ingetrokken.