Even in het kort de geschiedenis. Al een aantal jaren speelt de discussie over de winkeltijden. Dat vindt zijn oorsprong in de vorige coalitie en de wetwijziging van 2013. Toen wij eind 2010 een coalitieakkoord met CDA, VVD en PvdA/GL/LS sloten, konden we vrij gemakkelijk over dit onderwerp tot overeenstemming komen; bestaande praktijk handhaven. Ook de VVD ging daar in mee, omdat er op dat moment geen grote discussie in oude De Ronde Venen speelde en in Abcoude (hoewel na later bleek men 12 zondagen open mocht zijn) er feitelijk geen gebruik van werd gemaakt.

Al vrij snel ontstond rumoer in de VVD achterban; men werd door winkeliers en consumenten op dit akkoord aangesproken en met name het raadslid Harmens heeft dit thema meerdere keren geagendeerd met de bedoeling onder dit punt in het akkoord uit te komen (u herinnert zich mogelijk de bonnetjesactie in De Nieuwe Meerbode nog wel).

Desondanks werd via de in 2012 geharmoniseerde verordening de zondagopenstelling niet verruimd nadat toenmalig VVD-wethouder Palm na gesprekken met meerdere partijen concludeerde, dat er geen echte noodzaak of behoefte voor verruiming is.

Ondertussen was in 2013 de wet gewijzigd. En hoewel het uitgangspunt in artikel 2 nog steeds is dat de winkels op zondag open zijn, werden veel beperkingen geschrapt waar gemeentes rekening mee moesten houden bij het eventueel maken van een verruimende verordening.

Voor de verkiezingen van 2014 hebben wij binnen de fractie en met onze besturen intensief nagedacht over ons standpunt ten aanzien van de zondagopenstelling, omdat we wisten dat het een verkiezingsitem zou worden. Omdat voor ons op dat moment onvoldoende duidelijk was wat de feitelijke behoefte is (er bestond geen draagvlakonderzoek) hebben we gekozen voor de lijn “handhaving van maximaal 4 zondagen”. Na de verkiezingen van maart 2014 leken wij (naar aanleiding van dit standpunt)  volledig buitenspel te staan, maar één van de grootste voorvechters van maximale verruiming (D66) stapte binnen anderhalve week uit de onderhandelingen met CDA en RVB. Na een spoed-informatieronde bleek een combinatie CDA, RVB, PvdA/Gl/LS en CUSGP de enige werkbare oplossing.   

In mei jl. sloten wij met het hen een coalitieakkoord waarin onder andere in de paragraaf “Lokaal ondernemerschap” de volgende zin was opgenomen “Wij steunen geen raadsvoorstellen voor verruiming van de zondag openstelling van winkels”. Deze bepaling is tijdens de onderhandelingen vrij vlot vastgesteld zonder al te veel discussie, omdat de overige partners (met de keuze voor CUSGP) ook wel wisten, dat wij hier een breekpunt van hadden gemaakt.

Desondanks verstomde de discussie niet. Al snel werden we benaderd door het Koopcentrum Mijdrecht om met hen over deze passage te praten. Men gaf aan dat de lokale winkeliers zeker geen 52 zondagen open wilde, maar wel meer dan de 4 die tot dan toe is toegestaan. We spraken af in het najaar daar verder met elkaar over door te praten.

Tot de Karwei plotseling illegaal open ging. Voor ons was dat aanleiding om pas op de plaats te maken, ook door de dreiging dat meerdere winkeliers het voorbeeld van de Karwei zouden volgen. Onder die conditie wilden fractie en besturen dat gesprek niet voortzetten. Nadat in december de winkeliers zich verder keurig aan de verordening hebben gehouden, hebben we in januari het Koopcentrumbestuur voor een vervolggesprek uitgenodigd. Ondertussen hebben we uiteraard dit onderwerp ook meerdere keren met onze coalitiepartners besproken in het licht van de discussie in de lokale media, de diverse acties van inwoners en de gesprekken die winkeliers en inwoners met onze coalitiepartners hadden.

In die gesprekken is ook het principe van een draagvlakonderzoek op tafel gekomen. Hoe zit het nu echt, wat is nu de feitelijke behoefte van de lokale winkeliers, hoeveel zondagen willen ze nu echt open zijn en hoe verschilt dat tussen kernen en branches. Hoeveel inwoners zijn nu echt voorstander van verruiming? Allemaal vragen waar tot op dit moment geen helder antwoord op is te geven. Bij de wetsbehandeling van 2013 is ook een motie van senator Holdijk (SGP) aangenomen, waarin juist op zo’n draagvlakonderzoek wordt aangedrongen voordat een gemeente tot een aanpassing van de verordening overgaat.

Dat was aanleiding voor het CDA om tijdens de commissie van 19 februari bij de wethouder op een dergelijk onderzoek aan te dringen. In het licht van de raadsbehandeling van 5 maart van het VVD-voorstel heeft de coalitie bij motie voorgesteld om het (inmiddels verschenen onderzoeksvoorstel) niet eerst in de raad van april pas te behandelen, maar er nu al mee aan de gang te gaan. Daarmee bereiken we dat voor de zomer duidelijkheid gegeven kan worden.

In de raadsbijdrage van onze fractie hebben we vervolgens het volgende over de gang van zaken gezegd. Daarbij hebben we nadrukkelijk de actuele maatschappelijke relevantie van het vierde gebod omtrent de rustdag uiteengezet door dat te koppelen aan de 24-uurs-economie waar we steeds meer in verzeilt raken. In de hoop dat winkeliers en inwoners die benaderd worden voor dat onderzoek dit ook in hun reactie mee zullen wegen.

Voorzitter:
Het zal niemand verbazen, dat mijn fractie dit voorstel van de VVD niet gaat steunen.

Niet alleen vanwege onze principiële positie ten aanzien van de zondagopenstelling, maar ook vanwege de aard en inhoud van het voorstel.

Dit voorstel wil in één keer elke nuance overboord zetten en zet in op alle zondagen van 12 tot 20 uur open. Dat is toch vooral in het belang van de grote landelijke ketens, want wij kunnen ons niet voorstellen dat de lokale winkelier daar behoefte aan heeft.

De VVD schermt met “vele onderzoeken” maar die zijn er helemaal niet. Er zijn bonnetjes acties geweest, handtekeningenacties en nu weer een internetpetitie (waarin je alleen maar voor mag zijn), het Koopcentrum Mijdrecht heeft een stemming onder haar leden gehouden en we kennen een inventarisatie onder een aantal winkeliers in De Nieuwe Meerbode afgelopen najaar. Dat kun je met de beste wil van de wereld geen onderzoek noemen.

Tegelijkertijd hebben we het hier wel over een controversieel onderwerp waarbij de besluitvorming zorgvuldig moet verlopen. Een grondig draagvlakonderzoek waarin ALLE partijen aan het woord komen, lijkt ons dan ten minste noodzakelijk om te kunnen afwegen of en in welke zin de afspraak die wij met onze coalitiepartners hebben gemaakt, zou moeten worden heroverwogen. Om die reden vinden wij het VVD voorstel dan ook ontijdig. En de voortvarendheid die het college en de coalitie laten zien via het gisteren gepubliceerde concept raadsvoorstel en de vanavond ingediende motie, laten zien dat er geen onnodige vertragingstactieken worden toegepast.

Dan wil ik toch graag nog een keer helder maken waar onze weerzin tegen de verruiming zit. We proeven uit de reacties veel onbegrip daarvoor. En daarom wil ik dit onderwerp ook graag in een breder perspectief plaatsen.

Ja, als christelijke partij is de Bijbel ons richtsnoer voor ons politiek handelen. Of om het in jip-en-janneke-taal te zeggen; we vinden die gebruikershandleiding van onze Fabrikant van groot belang voor de bepaling van onze keuzes. Eén van de insprekers in de commissie van 19 februari, de heer Kok, refereerde daar ook aan toen hij de Tien Geboden aanhaalde. Iedereen zal het graag met ons eens zijn, dat het zinnig geboden zijn als het gaat over het elkaar niet mogen doodslaan, elkaar niet mogen bestelen, elkaar niet mogen bedriegen of beliegen en dat we respect moeten hebben voor onze ouders die voor onze opvoeding zorgen. We vinden dat allemaal heel zinnige en nuttige regels die de maatschappij leefbaar houden. Maar dan zou dat ineens niet gelden voor dat gebod waarbij God zegt: als je zes dagen gewerkt hebt, hou dan die zevende dag met elkaar een rustdag. Ook dat gebod is net zo heilzaam. Want dat voorkomt dat we als samenleving 7 dagen in de week, 24 uur per dag maar doorhollen. Dat gebod beschermt een samenleving namelijk tegen de ratrace van de 24 uurs economie.

“Maar je kunt toch zelf bepalen wanneer je je rustdag neemt” is dan het veel gehoorde weerwoord. Dat is nog maar de vraag. De winkelopenstelling op zondag heeft een veel bredere uitstraling dan velen wellicht vermoeden. De winkelopenstelling is wat ons betreft een stepping stone naar die 24-uurs economie. En we zien nu al de ontwikkelingen die aan die vrijheid tornen. Die gaan ook verder dan de winkels.

Vorig jaar opende in Rotterdam de Markthal. Een winkelier die op zondag zijn winkel dicht wil houden, komt daar niet in. De Markthal is daarbij niet uniek en ook niet de eerste; al meerdere winkellocaties kennen die regels.

Slagers, bakkers of groenteboeren die onderdeel zijn van een supermarkt, die op zondag open wil, kunnen daar alleen terecht als ze ook meedoen met de zondagopenstelling.

PostNL gaat nu ook pakketten op zondag bezorgen. Wie dat niet wil, kan dat nu nog in de webshop aangeven, maar dat zal niet lang meer duren en dan wordt daar ook geen rekening meer mee gehouden.

MKB-Nederland stelt sinds vorig jaar de zondagtoeslag ter discussie: nu het zo gewoon is geworden dat de winkels op zondag open zijn, kan die toeslag eraf.

Wat wordt de volgende eis van het MKB: personeel die niet op zondag wil werken, moet maar een baan gaan zoeken buiten het winkelbedrijf? Want op zondag de winkel open is toch net zo gewoon als bv werken in de zorg, bij de politie of bij het openbaar vervoer?

Voor velen in deze tijd van smartphones, laptops is het doodnormaal om ook in het weekend bereikbaar te zijn, vaak onder de morele druk van collega’s of de leiding van het bedrijf. U kunt mails van uw collega’s op de gekste tijden ontvangen. Niet voor niets waarschuwen juist de invoerders van het zogenaamde Nieuwe Werken voor het doorschieten van de werk/prive-integratie.

Afgelopen weekend sprak een kleine lokale ondernemer mij aan, overigens voor de goede orde, niet kerkelijk betrokken. Hij is een paar jaar geleden voor zichzelf begonnen met een bedrijf in de technische dienstverlening en werkt zes dagen hard aan de opbouw van zijn bedrijf. Hij schat in, dat hij straks ook op zondag voor zijn klanten klaar moet staan wil hij ze niet kwijtraken aan de concurrent.

Kortom: ontwikkelingen die onderdeel uitmaken van de zich als maar meer opdringende 24-uurseconomie. En daar wil juist dat vierde gebod over die zondagsrust ons tegen beschermen. Ik hoop de raad, maar ook het publiek op de tribune en thuis duidelijk te hebben gemaakt wat onze diepere overwegingen zijn. Hopelijk zet dit u aan het denken over de keuze waar we voor staan. Wat willen wij. Gaan we voor die ratrace van de 24-uurseconomie of kiezen we voor de economie van het “genoeg is genoeg” om te genieten van de zegen van die gezamenlijke rustdag. De ChristenUnie-SGP kiest dan bewust voor dat laatste.

Tot slot: is de zondagopenstelling dan de redding van de detailhandel? Nee en dat bevestigen de winkeliers ook. Dan moeten we aan heel andere maatregelen denken zoals aanbod en diversiteit van de winkels, aantrekkelijk maken van winkelgebied, goed parkeerbeleid, kwaliteit van personeel en behandeling van de klant, integratie van de fysieke winkel en het internet (click en brick). Maatregelen waardoor de klant zich gewaardeerd voelt in onze winkelcentra, de service van een hoog niveau is en de consument met plezier juist in onze winkelcentra langs komt. Misschien is het wel beter om daarin te investeren in plaats van het maken van kosten om de winkels open op zondag te hebben.

Gekoppelde documenten

	Titel	Bestandsgrootte	MIME-type
	Voorstel raad Onderzoek Zondagopenstelling	205,8 kB	application/pdf