De Ronde Venen is pas laat bij dit traject betrokken geraakt. Vorig jaar werd ons door het college gevraagd in te stemmen met een startnotitie; zie ons nieuwsbericht van juli vorig jaar hierover (link).

Nu lag dus de uitkomst van de RES in de vorm van een concept-bod voor (medio 2021 moet er een definitief bod liggen). Zonder enig zicht op de verdeling tussen de gemeentes (wie levert welk aandeel) of duidelijkheid over wat en waar (hoeveel zon, hoeveel wind en waar in de gemeente), legt de U16 via haar bod een totaalomvang van 1,8 TWh neer. Dat is gebaseerd op reeds vastgesteld beleid en reeds gerealiseerde zonnevelden en geplaatste windmolens. Voor De Ronde Venen is uitgegaan van het Spoorboekje 2040 wat we in 2017 hebben aangenomen; hier staat een ambitie in voor 2040 en de U16 heeft die ambitie (teruggerekend naar 2030) 1 op 1 overgenomen als onderdeel van het bod.

De ChristenUnie-SGP heeft veel moeite met dit voorstel. Om een aantal redenen.

Allereerst legt de RES U16 een bod bij het rijk neer die de feitelijke vraag van het rijk lijkt te overstijgen, zo is ons gebleken uit verschillende rekenmodellen. Waarom doet de U16 dat? Hoe is men daartoe gekomen? Kennelijk door te shoppen bij de 16 gemeentes en na te gaan wat die beleidsmatig van plan zijn, dat domweg op te tellen en dat dan maar als bod neer te leggen. Zo moet je echter niet onderhandelen. Want wat als straks het totale bod niet voldoende is en het rijk een extra taakstelling oplegt. Dan moeten we meer doen dan onze ambitie.

Voor De Ronde Venen wordt dan gemakshalve de ambitie uit het Spoorboekje gelijk als onderdeel van dat bod genomen. Maar een ambitie is iets anders dan een bod. Nu heeft het college dat in het aangepaste voorstel eruit gesleuteld, maar in het RES document wordt er wel mee gerekend. De 1,8 TWh waartoe wij ons via beslispunt 2 verplichten, rekent er wel mee.

Daarnaast vinden wij de wijze waarop dit tot stand gekomen is niet goed. Veel bestuurlijk overleg, de stakeholders zijn vooral belanghebbende lobbyclubs, de raden staan zo ongeveer buitenspel en de inwoners helemaal. Maar de impact voor het landschap kan groot zijn terwijl dit over onze hoofden heen lijkt te worden geregeld.

Dan benoemt de RES een aantal voorwaarden en een disclaimer, maar de teksten daarvan zijn niet bijster scherp geformuleerd. Het is het rijk dat ons een RES oplegt en gelijk de spelregels dicteert. Bijvoorbeeld over het niet mee mogen rekenen van zon op dak onder de 15 kWp (dat zijn daken met ca 80-100 panelen). En daar hebben we er aardig wat van en daar ligt ook de eerste prioriteit wat ons betreft voor zonne-energie. Ook de netwerkinfrastructuur zien wij als een knelpunt en de RES is daar onvoldoende scherp in. Typische vorm van decentralisatie die we eerder hebben gezien; gemeente tekent u maar bij het kruisje. Maar zo willen wij het niet meer.

Tot slot het rijk legt opnieuw, via de RES een taak bij de gemeentes neer, maar wat staat daar tegenover? Uit de beantwoording van onze vragen leiden we af dat deelname aan de RES onze gemeente tot nog toe alleen maar geld heeft gekost. De eigen ambtelijke inzet wordt niet vergoed, want alleen de stad Utrecht krijgt, als penvoerder, een vergoeding van 1,7 miljoen euro om de RES uit te werken. Sterker nog, voor 2020 en 2021 moeten we een bijdrage van 22 duizend euro leveren. Als het rijk, omdat zij een klimaatakkoord sluit en een klimaatwet maakt, vervolgens de uitvoering voor een belangrijk deel over de schutting gooit naar de gemeente, dan hoort daar tenminste een kostendekkende vergoeding bij. Die zien we niet.

Wat ons betreft moet het bod anders. De omvang aangepast aan de verhouding van de regio tov het land, de voorwaarden scherper geformuleerd, zekerheid over voldoende netcapaciteit in de hele gemeente zodat zoekgebieden om die reden niet op voorhand uitgesloten zijn en voldoende financiële compensatie voor deze extra taak die het rijk bij de gemeente neerlegt.

Conclusie: bij de behandeling van de startnotitie voor de RES konden we het traject en proces moeilijk overzien. Ik heb toen kaders meegegeven die niet zijn ingevuld. Ook heb ik aangegeven dat het redelijk is als ook De Ronde Venen haar deel in de landelijke opgave invult en daar staan we nog steeds achter, maar niet op deze manier.

We hebben overwogen om dit voorstel de amenderen of er een motie over in te dienen, maar dat verandert ons inziens het bod niet en daarom kiezen we er nu voor dit voorstel niet te steunen.

Overigens werd donderdag ook een onderzoek van het Planbureau voor de Leefomgeving bekend, die alle ingediende concept-RESsen had geanalyseerd en tot de conclusie kwam dat het totaal van de biedingen in op onbeveer 50 TWh uit gaat komen, dus bijna 50% meer dan de vraag van het rijk. Onze conclusie dat de U16 overbiedt wordt daarmee dus onderschreven.

In de marge van dit debat werden ook een amendement en vijf moties ingediend. Het amendement en één motie gingen over het Geingebied (zie ons aparte artikel daarover). De overige vier waren:

Motie “Kernenergie in de mix”. De aanleiding voor deze motie is de opgelaaide discussie over kernenergie en de motie vorige maand in de Provinciale Staten en in de Tweede Kamer om dat te onderzoeken. De motie stelde voor 1. Positief te reageren op de oproep voor belangstelling; 2. De voorwaarden voor belangstelling voor kernenergie in onze gemeente op te stellen voor 1 maart 2021; 3. De raad hierover te informeren.

Wij hebben deze motie niet gesteund omdat we vinden dat besluiten over dit controversiele onderwerk niet in de marge van een ander onderwerp “geregeld” moet worden maar dat dit een aparte discussie in de raad verdiend. Het maakt voor de RES ook niet uit, omdat die alleen over zon en wind mogen gaan, een looptijd tot 2030 heeft en voor dat jaar er zeker geen nieuwe kerncentrales gerealiseerd zijn.

De motie is wel aangenomen (wij, D66 en PvdA/GL waren tegen).

Motie “Windmolens en RES”, met de opdracht “In de U16 in te brengen om pas op de plaats te maken met windmolens, totdat: a) duidelijk is of windmolens de beste oplossing zijn, ook na onderzoek naar alternatieven, zoals aardwarmte en kernenergie b) er in juridische zin duidelijkheid is over windmolens en dit te verwerken in de RES en definitief “bod””. We hebben dit voorstel niet gesteund omdat wij a priori niet tegen windmolens zijn (zie ons verkiezingsprogramma). De motie is niet aangenomen.

Motie “inwonersparticipatie zoekgebieden” met de opdracht “de verzamelde of nog te verzamelen handtekeningen mee te tellen in de uitkomsten van de inwonersraadpleging naar de zoeklocaties. In gesprek te gaan met inwoners, zo nodig online, om tot zoekgebieden te komen waar draagvlak voor is.”

We hebben deze motie niet gesteund omdat we vinden dat beleid niet gedicteerd moet worden door petities en het gesprek met de inwoners al is gestart (zie de oproep van de gemeente aan inwoners om hun visie op de zoekgebieden in te brengen). Motie is aangenomen, wij waren de enige tegenstem.

Motie “Koppeling Regionale Veenweide Strategie met zonne-energie” met de opdracht “a) Te overleggen met provincie, agrarische ondernemers, ontwikkelaars en andere gebiedspartners in deze gebieden om op korte termijn de mogelijkheden voor pilots te onderzoeken en te stimuleren, en op lange termijn energie-opwek uit zon zoveel als mogelijk en wenselijk is deel uit te laten maken van deze Veenweide Strategie; b) Waarbij de bestaande afspraken met de agrarische ondernemers over bodemdaling worden gerespecteerd; c) De raad in voorjaar 2021 te informeren over de vaststelling van deze Regionale Veenweide Strategie.”

Deze motie is gebaseerd op de eerder afgelopen week in de provinciale staten aangenomen “Uitvoeringsprogramma Bodemdaling Utrecht 2020-2023”. Wij hebben hierop ingebracht dat de uitvoering van deze motie de lopende afspraken over bodemdaling (er lopen namelijk al projecten in samenwerking met de lokale boeren om bodemdaling tegen te gaan) niet mogen frustreren. Om die reden is punt b in de motie opgenomen en daarop hebben wij de motie gesteund. De motie is aangenomen.