De aanleiding voor dit voorstel is het Klimaatakkoord van Parijs waarin onder andere Nederland zich verplicht heeft tot het terugdringen van de CO2-uitstoot om de stijging klimaatverandering tegen te gaan. Als uitvloeisel daarvan heeft het Rijk met onder andere de VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten) afgesproken dat ook gemeenten hun steentje zullen bijdragen. Dat doen we door in 30 Regionale Energie Strategieen (RES) afspraken te maken voor het verduurzamen van de energievraag (zowel elektriciteit als warmte). Daarbij is ook afgesproken dat dit moet met bestaande technieken; lees zonnepanelen en/of windmolens. Nadat dus in De Ronde Venen twee jaar terug het Transitieplan Elektriciteit in de raad was vastgesteld (met als doel om uiterlijk in 2040 ten minste 636 TJ stroom duurzaam op te wekken), moest nu dus nagedacht worden “waar en hoe”.

Het college heeft in april een voorstel naar de raad gestuurd waarin in 9 zoekgebieden werden aangegeven die volgens het college geschikt zijn voor zon en/of wind.

Nadat diverse actiegroepen zich gemeld hadden met petities, tientallen inwoners en belangenorganisaties in drie lange avonden hadden ingesproken, de raad in een lange politieke commissie-avond zich over het voorstel en alternatieven had gebogen, was op 29 juni dus de finale discussie over dit voorstel.

Vanuit de ChristenUnie-SGP heeft Wim Stam het volgende ingebracht.

Er is de afgelopen maanden al veel gezegd over dit onderwerp. Een uniek onderwerp, want in al die jaren dat ik de lokale politiek volg of eraan deelneem is er geen onderwerp geweest wat zoveel reuring gegeven heeft. Diverse petities, drie avonden insprekers en ontzettend veel mails.

De rode draad in al die reacties is dat ze voornamelijk alleen over windmolens gaan en dat 90% van de reacties daar negatief over is. Hetzij in het algemeen, hetzij alleen over het gebied waar men zelf woont. De overgrote meerderheid geeft tegelijk aan niet tegen de energietransitie te zijn, maar komt met suggesties die buiten de reikwijdte van dit voorstel liggen zoals wind op zee en kernenergie.

Wat opvalt, is dat een jaar of twee geleden bij een inwoner enquête een meerderheid juist voor wind koos. Ik kan mij die avond in de Boei, waar dat via infopanelen werd getoond, nog levendig herinneren. Juist omdat mij dat toen eigenlijk verraste. Daarom rijst de vraag of de vele tegenstanders ook representatief zijn, zeker als men zich alleen uitspreekt tegen wind in het eigen gebied.

Afgelopen week kreeg ik een brief van een inwoonster uit Mijdrecht, die op ongeveer 500 meter van de molen van Johnson Wax woont. Zij hield in die brief een warm pleidooi voor wind. Dus er zijn ook andere geluiden.

De ChristenUnie-SGP heeft in de afgelopen jaren in haar verkiezingsprogramma telkens aangegeven ruimte te zien voor windmolens, met name langs de infrastructuur zoals snelwegen, provinciale wegen en kanalen. Daarom sluiten wij ook nu, met het oog op de zoekgebieden, wind niet uit. Ook niet met verkiezingen in het verschiet. Wij zijn ervan overtuigd, dat onze kiezers een consistent standpunt kunnen waarderen. Namelijk, dat we met z’n allen stappen moeten zetten om minder afhankelijk te worden van fossiele brandstof en dat wind daarbij een onmisbare factor is. Zon is veel meer tijdgebonden, levert alleen energie overdag en in de zomer. We zien nu al dat netbeheerders op zomerse dagen problemen hebben om de zonnestroom te verwerken. Wind is ook weersafhankelijk, maar veel stabieler. 

Wel zijn we gevoelig voor de zorgen over de gezondheidseffecten. En hoewel het RIVM heeft aangegeven geen aantoonbare effecten te kunnen bewijzen, aangeeft dat veel overlast ook met perceptie te maken heeft, willen we met name het signaal van medici niet zomaar in de wind slaan. Het RIVM heeft aangegeven nog een nader onderzoek te doen waarvan de uitkomsten nog dit jaar, of anders begin volgend jaar bekend zullen zijn. Ook de Tweede Kamer heeft inmiddels een motie aangenomen waarbij het kabinet wordt gevraagd nader onderzoek te doen. En vandaag was er nog een uitspraak van de Raad van State in diezelfde richting. Daarom dienen wij een amendement in om voorlopig een afstandscriterium van 800 meter aan te houden (dubbele van de 400 meter als genoemd in de beleidsnota). Die afstand is misschien arbitrair, maar dat is elke grens.

In de commissie hebben wij aangegeven ongelukkig te zijn met de indeling van de zoekgebieden in het Gein. Ook hebben wij aangegeven, mede naar aanleiding van de inspraak, dat de gebieden Angstel West en Angstel Oost aanpassing behoeven. De wethouder heeft naar aanleiding van onze inbreng het voorstel aangepast. Maar de volgorde is blijven staan en die vinden wij niet gelukkig. Daarom dienen we ook een amendement in om de volgorde van de zoekgebieden aan te passen, zodat Geingebied Zuid B2 eerder onderzocht wordt.

Tot slot zijn wij van mening dat het Geingebied gevrijwaard moet zijn van windmolens. Een groot deel valt al in de Stelling van Amsterdam, maar het restant valt ook in het Buitenplaatsgebied. Daarom is in datzelfde amendement opgenomen dat Gein Noord en Gein Zuid B1 alleen voor zon worden opengesteld.

We hebben nog even getwijfeld of we ook uitsluiting van wind in de polder Wilnis-Vinkeveen zouden moeten bepleiten, vanwege de natuurontwikkeling daar in combinatie met de bescherming van de weidevogels. Maar na een nadere bestudering van de interactieve gebiedskaart vonden we dat toch erg lastig. Daarom de oproep aan de wethouder om bij eventuele initiatieven voor wind in dat gebied extra kritisch te zijn op de exacte locaties met het oog op de natuurschade. De motie van PvdA/GL over natuurcompensatie steunen we dus ook.

Ook zijn wij van mening dat te gemakkelijk de plassen en de polder Groot Mijdrecht Noord – oost buiten schot blijven. We zien wel de beperkingen, maar vinden dat hier alsnog naar gekeken moet worden omdat er ook potentie is. Voor Groot Mijdrecht Noord uiteraard eerst na goed overleg met de deelnemers in het Pact van de Poldertrots, want daar ligt een contractuele afspraak, die wij willen respecteren.

Dan is er veel te doen geweest over communicatie. Hoewel wij ook geluiden horen, dat inwoners prima zijn geïnformeerd, willen we deze signalen niet zomaar negeren. Dus dienen we een motie in voor een betere communicatie-aanpak, samen met het CDA.

Tijdens de inspraak hebben we ook een aantal deelnemers gehoord, die goed wisten waar ze het over hadden. Hun expertise kwam goed naar voren en wij zijn van mening dat de gemeente in zo’n ingewikkeld dossier hier gebruik van zou moeten maken. Dat sluit ook aan bij eerdere ideeën van de ChristenUnie-SGP over Inwonersadviesgroepen. Daarom een motie om dat voor dit dossier toe te passen.

Tot slot dienen we nog twee moties in die de inzet van kleinschalige opwek moeten stimuleren. Een aantal insprekers, met name in het agrarisch gebied, hebben een pleidooi gehouden voor meer inzet op zon op dak eventueel in combinatie met een kleine buurt of boerderij molen. We hebben er inmiddels een paar staan in de gemeente. Maar dat kan ook heel goed op bijvoorbeeld het industrie-terrein. Daarom twee moties om dat te stimuleren waarbij we voor de boerderijmolens aansluiten bij de motie van D66/CDA/Seniorenpartij.

Dan nog iets over de RES. Die moeten we nog gaan behandelen, maar ondertussen liggen er al twee amendementen om het bod van De Ronde Venen nu al vast te leggen. Dat leek ons nogal prematuur omdat we de RES nog moeten behandelen, maar gezien de koppeling in de RES met onze besluitvorming over de zoekgebieden, komen we op dat standpunt terug. Daarbij hebben we doorgerekend wat een redelijk aandeel van van onze gemeente is in relatie tot oppervlakte en inwoneraantal. En dan komen we uit op ca 6% van de 1,8 TWh. Het amendement van CDA, D66 en PvdA/GL ligt daar dichtbij en dus zullen we dit amendement steunen.

Wat was nu uiteindelijk het resultaat. Bij de stemmingen op 5 juli bleken er bijna 30 moties en amendementen te zijn ingediend. Ongekend veel voor een raadsvoorstel (niet zijnde de Begroting). RVB en VVD dienden (uiteindelijk samen met CDA, Lijst 8 Kernen en de Seniorenpartij) een amendement in waarin alle (grote) windmolens werden uitgesloten. Op onze vraag aan alle indieners of dat definitief voor de toekomst was, werd dat door RVB, L8K en de Seniorenpartij beaamd. CDA en VVD hielden een slag om de arm (“zeg nooit nooit” was het antwoord), dus wij zin benieuwd wat hun standpunt is na de verkiezingen van volgend jaar.

Dat amendement haalde dus een meerderheid waardoor onze amendementen over aanpassing zoekgebieden en een grotere afstand voor windmolens kansloos werden. Wel werden onze moties over boerderijmolens, communicatie en stimulans kleinschalige opwek (aangepast door combinatie met een motie van D66) aangenomen. Onze motie Zon op water haalde het net niet (13/13 = verworpen; raadslid De Dood onthield zich van alle stemmingen in dit dossier). Onze motie Zon in combinatie met natuur haalde het helaas ook niet. Wel werd het amendement over het RES bod, wat wij steunden, aangenomen. Echter die 410 TJ die in 2030 met zon moet worden opgewekt, betekent wel dat er ruim 150 hectare zonneveld. Dat is ongeveer 225 voetbalvelden ofwel ca 1,5% van ons grondgebied. Want wind mag niet. De Ronde Venen staat dus alleen zonnevelden toe. En het uitsluiten van wind is voor ons aanleiding geweest om uiteindelijk tegen het (geamendeerde) raadsvoorstel te stemmen.

In de slipstream van dit voorstel werd ook het initiatiefvoorstel voor een zonneveld langs de Herenweg in Vinkeveen behandeld. Dat was eind vorig jaar al een keer in de commissie besproken, maar toen werd besloten dit pas te behandelen bij het vaststellen van de zoekgebieden. De locatie van dit voorstel ligt buiten de zoekgebieden (aan de westrand van gebied “I”). Maar voor ons had dat geen beletsel hoeven te zijn. Wel zagen we bezwaren in enkele financiële aspecten (vrijstelling leges en een garantstelling van ruim 6 miljoen door de gemeente). Maar wij vonden het de moeite waard om er over door te praten. Andere fracties schoten het echter direct af vanwege de locatie, ook die fracties die zich zo sterk maken voor alleen zon. Wat ons betreft een bizarre uitkomst.